Solidariteit, de kracht voor verandering.
Solidariteit, de kracht voor verandering.
Pijnscheuten in mijn bovenbeen, getrap tegen mijn ribben, slaapgebrek omdat ik niet op mijn rug kan slapen en me nauwelijks kan omdraaien, steeds naar de wc moeten lopen voor een klein plasje en als ik loop hoor en voel ik gekraak in mijn heupen. Als ik een stukje zoals dit wil schrijven, duurt het altijd even voor ik me goed kan concentreren, maar alle klachten die ik heb nu ik hoog zwanger ben, maken het een stuk moeilijker. Een stuk chocola of een hand dropjes om mij van mijn lichamelijke ongemak af te lijden? Heel verleidelijk, maar dat mag eigenlijk niet. Ik snoep al zoveel en ik moet gezond eten. Voor mezelf en voor mijn baby.
Heb ik mijn baby vandaag eigenlijk wel genoeg voelen bewegen? Want ik ben de enige die dat kan voelen en het is dus mijn verantwoordelijkheid om haar beweegritme te herkennen en op tijd alarm te slaan als het niet zo is. Eigenlijk kan ik beter even opstaan en mijn bekkenoefeningen doen.
Tuurlijk, zijn zat vrouwen die het heerlijk vinden om zwanger te zijn, maar ik voel me soms niks meer dan een broedkip. Maar ja, dat moet ik er voor over hebben als ik een kind wil. Tegenover mij zit mijn man, ook een stukje te typen. Hij kijkt onafgebroken op zijn scherm en typt zijn stuk ineen keer af. Hij krijgt straks ook een kind.
Solidariteit, de weg naar gelijkwaardigheid
Dinsdag 8 maart vieren we weer Internationale Vrouwendag. Het thema in Nederland is dit jaar Solidariteit, de kracht van verandering. Het idee is daarbij dat de strijd voor zelfbeschikking, individuele rechten en een rechtvaardige behandeling gevoerd moet worden door zowel vrouwen als mannen. Als mannen solidair zijn met vrouwen hebben we pas echt een kracht die sterk genoeg is om verandering in gang te zetten.(1)
Op het moment dat ik dit schrijf ben ik hoogzwanger van ons tweede kind. Zou het niet interessant zijn te kijken wat solidariteit tussen mannen en vrouwen kan betekenen op het moment dat de verschillen tussen de geslachten het grootst zijn; bij het voort brengen van nageslacht?
De drie pijlers van de SP zijn menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en; solidariteit. In de kernvisie staat over solidariteit het volgende geschreven: "Als we stellen dat iedereen gelijkwaardig is, zeggen we tevens dat de mensen niet gelijk zijn. De mogelijkheden van de een zijn immers altijd anders dan die van een ander." (2) Hier een bevestiging van wat ik hierboven omschreef, toegepast op de verschillende geslachten; we zijn niet gelijk, verschillende lichamen hebben verschillende mogelijkheden. Maar hoe bewerkstellig je toch gelijkwaardigheid? Door middel van solidariteit zegt de SP: "Daarom moeten we voortdurend de solidariteit tussen mensen organiseren, zodat we waar nodig elkaar helpen en voor elkaar zorgen en ieder mens daadwerkelijk een eerlijke kans geven bij het streven naar een gelukkig leven."(3)
Ook de website van internationale vrouwendag omschrijft solidariteit als een kracht die voor verandering (richting gelijkwaardigheid) kan zorgen. Dus er is een ‘waarom’ van solidariteit. Maar ik zoek nog naar het 'wat'. Wat bedoelen we als we het hebben over solidariteit?
Inzicht en inlevingsvermogen
In de politiek is solidariteit een omstreden begrip. Het kan stabiliteit bevorderen en gemeenschapszin stimuleren, menen sommigen. Anderen stellen dat solidariteit de autonomie van de individuele mens geweld aan kan doen en zijn/haar beslissingen altijd op persoonlijke gronden zou moeten nemen.
Solidariteit komt vaak ter sprake wanneer er sprake is van ongelijkheid tussen mensen of groepen mensen, maar sociale solidariteit valt te onderscheiden van een ongelijkheidsrelatie. "Van de laatste is sprake als men het belang van de ander weliswaar onderkent, maar zich daar voornamelijk achter schaart uit medelijden, dan wel de rol van hulpverlener op zich neemt. Deze relatie ontstaat vaak in de context van liefdadigheid. Solidariteit daarentegen houdt dan in dat men inziet dat de ander gelijkwaardig is. Het herkent de strijd, het belang of de wensen van de ander als gelijk aan die van zichzelf." (4)
De ander en het belang van een ander als gelijk zien aan zichzelf en de eigen belangen…. oeh, dat vraagt nogal wat van ons! Zo bekeken is het niet zo vreemd dat dat de solidariteit tussen mannen en vrouwen vaak ver te zoeken is. Of de solidariteit tussen arme en rijk, tussen zwart en wit, tussen… noem maar op. Want solidariteit is dan niet iets dat alleen ontstaat uit daden, maar het vereist dus ook bepaalde psychische vermogens. Het is meer dan de ander iets geven "omdat het anders zielig is" of "omdat het zo hoort".
De socioloog Emile Durkheim ging uit van een verschuiving van solidariteit naarmate samenlevingen complexer worden. Door het industrialisatieproces veranderde mechanische solidariteit in organische solidariteit, wat ontstaat bij arbeidsverdeling en specialisatie en wat minder uitgaat van sociale pressie tot conformisme.
Onder andere Durkheim heeft gezegd dat afwijkend gedrag een sociale functie heeft; het versterkt de solidariteit tussen de anderen. Diegenen die niet van de norm afwijken, voelen zich gesterkt in hun saamhorigheid. "De gelederen sluiten zich tegen de zondebok, die zich in vele gedaanten kan voordoen, maar die steeds 'de ander' is." (5)
Solidair met mannen
Hoe snel na de bevalling moet ik eigenlijk een afspraak maken bij de bekkenfysiotherapeut? Wanneer is de eerstvolgende afspraak bij de verloskundige? Misschien hoeft dat al niet meer omdat ik dan al bevallen ben. Die bevalling die letterlijk bloed, zweet en tranen kost. En met een beetje pech ook blijvend lichamelijk letsel veroorzaakt. Na de bevalling kan ik dan eindelijk rauwe en gerookte vis en vlees eten. En alcohol drinken. Oh nee, dat mag niet als je borstvoeding wil geven. En borstvoeding is echt veel beter voor het kind. De eerste paar weken moet dat iedere twee uur! Slapen zit er dus voorlopig nog steeds niet in. Van broedkip naar melkkoe, nauwelijks een verbetering. En dan nog vinden mensen het raar dat onze kinderen mijn achternaam hebben gekregen…
Het wijkt teveel af van de norm, waarschijnlijk.
Gelukkig is mijn man solidair en komt hij ook 's nachts zijn bed uit voor een voeding (of een vieze luier).
"Ja, maar, jouw man moet werken en jij hebt nu zwangerschapsverlof," hoor ik mensen zeggen. Dat is helemaal waar. Hoewel ook zwangere vrouwen het grootste gedeelte van hun zwangerschap gewoon moeten werken en hun andere kinderen moeten opvoeden en verzorgen, ongeacht de klachten en de verantwoordelijkheden voor de gezondheid van het ongeboren kind.
Bovendien is er in Nederland nog steeds sprake van zwangerschapsdiscriminatie; "Van de werkende of werkzoekende vrouwen krijgt 43% te maken met (vermoedelijk) een vorm van discriminatie wegens zwangerschap of moederschap." (6)
Onrechtvaardig, maar ook zonde. Je zou het moederschap ook als bewijs van verantwoordelijkheid kunnen zien, een pre voor een hoge functie. Toch zijn er in Nederland meer ceo’s die Peter heten dan dat er ceo’s zijn die vrouw zijn, bleek 24 januari uit het nieuws. Daarom werd er actie gevoerd en hebben zo’n 300 vrouwen een week lang hun naam online veranderd in Peter, om aandacht te vragen voor het gebrek aan diversiteit in de top van organisaties; daar waar beslissingen gemaakt worden. Er waren ook vrouwen die bewust niet mee willen doen aan naamsverandering, omdat hun eigen naam iets voor hen en voor hun familie betekent. "Mijn naam afleggen voelt alsof mijn huid gestroopt wordt, mijn bestaan ontkend." Want waarom ligt de bewijslast en de inspanning voor de actie bij de vrouwen, terwijl het eigenlijk een maatschappelijk probleem betreft?
Gelukkig toonden mannen zich solidair; diezelfde week veranderden zij hun naam tijdelijk in Petra. (7) Omdat ze het belang in zagen, als zijnde dat van henzelf, omdat ze verandering in gang wilden zetten.
Maar, zwangerschaps- en bevallingsverlof hebben ook voordelen. Niet alleen geeft bevallingsverlof moeders de tijd om te herstellen, maar het zorgt er ook voor dat ze een band met hun kind kunnen opbouwen. En daar voelen veel vaders/partners zich tekort gedaan. Want zij hebben zich ook verheugd op de komst van hun kind. Ze willen er voor zorgen, er een band mee opbouwen. Maar zij moeten gewoon weer aan het werk. Al jaren is er in Nederland discussie en strijd over het partnerschapsverlof en de lengte daarvan. Pas sinds 2019 hebben partners in Nederland recht op vijf dagen verlof, in plaats van twee en dan nog behoren ze daarmee tot een van de landen met het laagste aantal dagen partnerschapsverlof in Europa. De verschillende belangen van werkgevers en werknemers spelen een rol in die discussie. En met wiens belangen zijn we dan solidair? En weegt het belang van het kind dan nog mee? Kom er als (mannelijke) bouwvakker of als vrachtwagenchauffeur maar eens mee dat je minder wilt gaan werken om voor je kinderen te zorgen. Over afwijkend gedrag gesproken…
Als ik kijk naar alle websites en cursussen en tijdschriften dan zou ik toch gaan denken dat alleen moeders het ouderschap aangaan. Traditioneel gezien krijgen ze de meeste verantwoordelijkheid voor het grootbrengen van kinderen. Maar dat heeft ook tot gevolg dat ze het meeste ondersteuning krijgen. Van lotgenoten, van offciele instanties. Een tijdschrift als Ouders van Nu bijvoorbeeld richt zich vooral op moeders. De artikelen zijn grotendeels geschreven vanuit het perspectief van de zwangere moeder. Vaders en partners die informatie willen, moeten hier doorheen lezen, of genoegen nemen met de zeer zeldzame artikelen die speciaal voor hen zijn, of het gewoon zonder de informatie doen.
Zo kunnen dus ook vrouwen nog beter doordrongen raken van de gelijkwaardige belangen van mannen (en kinderen!) bij ouderschap. Door hen een kans te geven een band op te bouwen met het kind en niet alles alleen te beslissen over de kinderen. Door hun opvoeddilemma’s niet alleen maar met andere vrouwen te bespreken. Of, in ernstige gevallen; door tijdens een (v)echtscheiding de vader in zijn geheel weg te houden bij de kinderen. "Actief betrokken vaders die veel voorlezen, stoeien en zorgtaken vervullen hebben kinderen die betere schoolresultaten behalen, meer vrienden hebben, minder probleemgedrag vertonen en bovendien een hogere zelfwaardering rapporteren. Wat erg belangrijk is, is de invloed van moeders in dit verhaal. Moeders fungeren als een soort poortwachters en kunnen de betrokkenheid van de vader aanmoedigen of juist tegenhouden." (8)
Dezelfde belangen
Langzaam zien we steeds meer in dat zowel vrouwen als mannen belang hebben bij een gelijkmatiger verdeling van de zorg voor (ongeboren) kinderen. Er komt steeds meer solidariteit tussen mannen en vrouwen als het gaat om de periode waarin hun lichamen en mogelijkheden en belangen het meest van elkaar verschillen. Zo ligt er sinds vorig jaar nu ook een wetsvoorstel dat het mogelijk maakt je kind een dubbele achternaam te geven. Het kind krijgt de achternamen van beide ouders en kan later zelf kiezen welke naam het doorheeft aan de eigen kinderen. Wat mij betreft een goede combinatie van solidariteit en individuele vrijheid.
Ik ben benieuwd hoeveel vrouwen het vertrouwen en de verantwoordelijkheid krijgen van de kiezer en in de gemeenteraad komen na de gemeenteraadsverkiezingen. En laten we solidair met elkaar zijn en 19 november aandacht besteden aan Internationale mannendag!
Reacties
Mooi Artikel Barbara! Misschien moeten we als mannen dan 19 november ook maar narcissen uit gaan delen? Sterkte met het herstel en laat je maar goed verwennen door Jan. Uit solidariteit mag dat andersom dan later ook wel een keer ;-)
Goed artikel Barbara, tegenwoordig zal dit misschien wat makkelijker gaan, maar geen Narcissen in november, want hoe wil je dat doen, waar moet je die vandaan halen? Een herfstaster o.i.d. zal beter zijn denk ik!
Reactie toevoegen