Veenendaal

Het raadsdebat dat de SP heeft aangevraagd, naar aanleiding van het stuklopen van de formatie van ChristenUnie, SGP, D66 en VVD, heeft iets meer duidelijkheid opgeleverd. De drie grootste partijen gaven elk een relaas over hun beleving van de gebeurtenissen.

ChristenUnie-woordvoerder Jolanda de Heer gaf aan nog volop in gesprek te zijn op maandag, terwijl D66 op zondag al een nieuwe coalitie had gesmeed.
Ook is voelt de partij zich in de steek gelaten door de SGP, die voor de 'zondagscoalitie' van D66 heeft gekozen terwijl er een optie ChristenUnie, SGP, SP, PvdA voorhanden was. De SGP slaagde er niet in om duidelijk te maken waarom zij deze coalitie niet 'werkbaar' achtte.

Ook liet De Heer weten het te betreuren als de ChristenUnie de indruk had gewekt om door middel van machtsvertoon een stempel te drukken. Als christelijke ziet ze het als haar taak om te dienen, niet om te heersen; vertelde De Heer.
Tot slot wenste ze de nieuwe coalitie God's zegen toe, en beloofde zich coöperatief naar hen op te stellen.

Wat D66 betreft is de breuk met de ChristenUnie niet definitief, en sluit de partij niet uit om ooit weer met hen om tafel te zitten. Wel gaf D66-fractievoorzitter Nermina Kundic aan dat het vertrouwen in de ChristenUnie erg beschadigd is.
Nadat zij op vrijdag de coalitiebesprekingen verliet, had zij een naar gevoel. Zij zou dit aan het eind van de bespreking met de beoogde coalitiepartners ook kenbaar hebben gemaakt ~ evenals het feit dat ze wel eens naar alternatieve coalities kon gaan zoeken.
Dit deed ze, waarna er op zondag een verkennend gesprek met CDA en ProVeenendaal plaatsvond. Een coalitie met hen zou echter wel het 'plan B' zijn, zei Kundic, als ze er met de ChristenUnie niet zou uitkomen. Dit bleek op de bespreking van maandag, toen de breuk gemaakt werd en haar 'plan B' in werking trad.

Directe aanleiding van de breuk was de wijze waarop de ChristenUnie met de koopzondag omging. Hoewel er een meerderheid in de gemeenteraad TEGEN de koopzondag is, achtte de ChristenUnie het noodzakelijk om ook coalitiepartners die VOOR de koopzondag zijn te binden aan het tegen-standpunt.
D66 concludeerde hieruit dat de ChristenUnie anderen hun principes wilde opleggen, en dat de partij onvoldoende vertrouwen had in de democratie. Dit zou niet passen bij de 'nieuwe bestuursstijl' die D66 nastreeft.
D66 nam SGP en VVD mee uit de oorspronkelijk beoogde coalitie en smeedde ze samen met 'nieuwkomers' CDA en ProVeenendaal. Als grootste coalitiepartij neemt de SGP nu het voortouw in de verdere stappen.

De SGP heeft in zowel de oorspronkelijk beoogde coalitie, als in de twee alternatieven een sleutelrol gehad. Daarin heeft de partij zich bewust terughoudend opgesteld, aldus fractievoorzitter Marco Verloop. Die houding leverde hem het verwijt van ChristenUnie-woordvoerder De Heer op, dat de SGP-delegatie zich in het gesprek met SP en PvdA bijzonder stil hield.
Het afscheid met de ChristenUnie was, volgens Verloop, moeilijk voor de SGP. Na de breuk tussen ChristenUnie en D66 wilde de SGP eerst kijken of er met eerstgenoemde partij een coalitie mogelijk was, voordat de Staatkundig Gereformeerden zich in het andere team voegden.
Volgens Verloop was de beslissing om met D66 door te gaan pas genomen NADAT een optie met ChristenUnie, SP en PvdA was verkend. De SGP concludeerde op basis van dat gesprek dat er geen werkbare coalitie met de ChristenUnie te smeden was.
Overigens was de SGP de enige die deze conclusie trok.

In het debat kwam ook de vijfde wethouder ter sprake. Er zaten vijf partijen aan tafel, die elk gezegd hadden dat er maar vier wethouders moesten komen. De SP wilde weten wat voor gevolgen dit zou hebben voor de samenstelling van het college: ziet er een partij af van het leveren van een wethouder, of laten de partijen het standpunt van vier wethouders varen?
SGP'er Verloop antwoordde hierop 'dat het nu eenmaal zo was dat er vijf partijen spreken, en dat er dus vijf wethouders geleverd worden'. Op de vraag of deze wethouders dan minder betaald zouden krijgen, om de kosten niet te laten stijgen, antwoordde Verloop 'dat hier naar gekeken is', maar 'dat dit vrijwel direct van tafel was'.
Hij beargumenteerde dit door te stellen 'dat je wel het volledige werk doet, en daar dus ook volledig voor betaald moet worden'.
Hij stelde daarbij dat het werk dat nu door vier wethouders niet ineens door vijf wethouders gedaan werd, maar dat er 'extra werk zou worden gecreeerd om de vijfde wethouder te rechtvaardigen'.

Hoewel het laatste woord over die vijfde wethouder, wat de SP betreft, nog niet gesproken is, is de partij blij met de uitkomst van het debat. SP-fractievoorzitter Jan Breur: "Volledig transparant is het nog niet, maar er is nu in ieder geval meer duidelijkheid wat er is gebeurd. Elke partij heeft weliswaar zijn eigen verhaal, dus de echte waarheid zal in het midden liggen. Waren de onderhandelingen openbaar gevoerd, zoals we hoopten toen we de motie Kundic aannamen, dan was het voor iedereen een stuk duidelijker geweest wat er zich heeft afgespeeld."