Veenendaal

Ik herinner me het nog goed. Eind oktober 1989.
We waren met een groep mensen van de cantorij van ons dorp onderweg naar Berlijn. Bij Mariënborn moesten we de grens over tussen Oost en West Duitsland. Er stond een lange rij auto’s voor de paspoortencontrole. Deze was sehr gründlich.

Er heerste spanning in de auto toen we daar stonden te wachten.
Er werd buiten geschreeuwd door de douaniers met geweren over hun schouder. De  kofferbakken werden open gedaan, raampjes moesten naar beneden, er werd per paspoort wel vijf minuten gekeken of wij het echt waren,  vragen werden gesteld.
Wij durfden amper iets tegen elkaar te zeggen en eindelijk na een goed uur mochten we door naar Berlijn. Ik herinner me de  lange weg met  hekwerken die ons naar het einddoel bracht.

Het gastgezin waar wij waren ondergebracht, was in goede doen. Ze hadden een groot huis, een mooie tuin, twee auto’s en een goed gevulde koelkast.
Ook hadden ze een tweede huis in West Duitsland. Ze dachten er sterk over na om na hun pensioen daar te gaan wonen. Het was moeilijk voor hen om elke keer weer aanvragen te moeten doen om naar West Duitsland te gaan. Om je nederig te moeten opstellen. Om afhankelijk te zijn van de grillen van een ander. De onzekerheid die dat met zich meebrengt. En het uitzichtloze dat die situatie niet zou veranderen. Zij verlangden naar vrijheid en gelijkwaardigheid.
Met Mariënborn in mijn achterhoofd, kon ik me dat zo goed voorstellen.

We waren alweer een week thuis, toen in Berlijn de muur  viel.
Wat was ik blij voor die mensen. Leven in een stad zonder bang te hoeven zijn en kunnen gaan en staan waar je dat zelf wilt, dat wil toch iedereen?
Die trip naar Berlijn was een van mijn diep gevoelde ervaringen van ongelijkwaardigheid.

Een situatie waarin mensen geïntimideerd worden, waarin zekerheden worden afgenomen en vrijheden beperkt. Ik zal deze ervaring niet gauw vergeten.
Maar er zijn natuurlijk talloze situaties waarin dit gebeurt. Dichtbij en verder weg. Denk maar aan pesterijen op school en op het werk, denk maar aan de positie van de vrouw, denk maar aan de positie van de migranten, aan die van de laagopgeleiden, aan die van mensen met een uitkering…..
Wanneer halen we díe muren naar beneden?