Veenendaal

DOORN - Oud-premier Ruud Lubbers hekelde gisteren het politieke klimaat in Nederland, ook in het kabinet-Balkenende. ,,Die prachtige stelselwijzigingen van het kabinet-Balkenende waren misschien wel nodig, maar die hebben we nu gehad. Nu is het wel klaar.''

De prominente CDA'er sprak op de slotdag van het Christelijk-Sociaal Congres in Doorn. Hij beschreef in een lange, persoonlijk getinte lezing zijn verbazing over de sociale verhoudingen in Nederland. ,,Toen ik terugkwam uit het buitenland ben ik als Rotterdammer geschrokken dat mensen uit andere landen mij op straat niet meer aankijken omdat ze zich minder voelen. Ik schrik als ik zie dat mensen met een wat vreemde naam onder op de stapel sollicitatiebrieven komen. Ik schrik als ik in kantines in bejaardenhuizen zit en mensen daar hoor uitleggen dat de dreiging bij de buitenlanders zit. Ik schrik als er een minister zit die als enige doel heeft dat er niet meer mensen binnenkomen.''

Die verharding is volgens Lubbers funest voor Nederland. ,,Je voelt dat het wankelt.'' In de aanpak van het huidige kabinet ziet Lubbers niets. ,,Een Christelijk-Sociaal Congres moet, in de taal van de vakbondsman, zeggen: we pikken het niet. Als het beleid is: zo weinig mogelijk mensen erin, zo veel mogelijk eruit, dan heb je de samenleving geen dienst gedaan. Je doet de samenleving een dienst als mensen niet met de rug naar elkaar toe blijven staan.''

Volgens Lubbers moet de oplossing van onderaf komen. ,,Werknemers moeten tegen hun bazen zeggen: ik hoor u roepen dat er geen werknemers zijn. Maar waarom krijgen allochtonen dan geen kans? En mensen die zich druk maken over de vergrijzing en de zorg moeten zeggen: man, er zijn genoeg mensen die in de zorg willen werken. Geef ze die kans. En als ze zich dan op een bepaalde manier willen kleden, moet Den Haag dat niet oplossen, maar dat moet de werkvloer oplossen. Geef ruimte aan de onderkant.'' Volgens de oud-premier is inburgering meer dan alleen maar een examen halen. Ook de invloed van Den Haag is beperkt.

,,Integratie doe je niet door er een wet op te maken, maar door een oproep te doen aan de samenleving. Wij hier, als Christelijk-Sociaal Congres, kunnen er meer aan doen dan Balkenende. We moeten zelf beginnen. En als we in actie zijn gekomen, kunnen we ook tegen Balkenende zeggen: we doen nu iets, nu moet je niet dwars gaan liggen.''

Lubbers keerde zich tegen Marco Pastors, die even voor hem geïnterviewd werd. ,,Marco, er is veel waarin ik het met je eens ben, maar je moet niet zo kritiseren. Je moet uitnodigen. We moeten af van het idee van 'wij tegen hen'.'' Lubbers haalde Pim Fortuyn aan, die pleitte voor een generaal pardon voor asielzoekers. ,,Pardon past niet meer in het hedendaagse bestuurlijke jargon. We moeten ons afvragen wat er gebeurd is.''

• Oorspr. titel: "Lubbers: Balkenende is nu wel klaar"
• Bron: Nederlands Dagblad 26-08-'06