Veenendaal

Afgelopen zondag vond het tv-moment van de eeuw plaats... of zo. Peter R. de Vries onthulde met veel poeha de bekentenis die hij middels een infiltrant heeft weten los te peuteren van Joran van der Sloot. Het blijkt dat Natalee Holloway tijdens een vrijage met Joran onwel is geworden, waarna Joran zich in paniek - met de hulp van een vriend - van het lichaam ontdeed, zonder te weten of Natalee nog in leven is.

Ik zou natuurlijk in kunnen gaan op de potsierlijke vertoning van meneer R. de Vries, die een ernstig drama heeft verpulpt tot een sensatieverhaal. Of ik zou deze ruimte kunnen benutten om mijn medeleven aan de nabestaanden van Natalee te betuigen... ware het niet dat ik niet de indruk heb dat die in groten getale op dit weblog komen. Nee, ik doe wat iedereen doet: ik ga het hebben over Joran. En hierbij werp ik mijn schijnwerper op datgene dat door Peter R. de Vries onbelicht is gebleven...

Iedereen in Nederland heeft inmiddels kunnen zien dat Joran van der Sloot anti-sociaal, gewetenloos en agressief gedrag vertoont, en dat hij liegt als dat hem zo uitkomt. Waarom is er dan niemand op het idee gekomen om die jongen te controleren op een neurologische of psychische stoornis? Nog voordat we een oordeel vellen over de jongen (voor zover dat uberhaupt aan ons is...) moeten we weten of hij niet gewoon ziek is. Pas als een ziekte of stoornis is uitgesloten hebben we enige grond om hem aan te kunnen wijzen als belichaming van het kwaad.

Ervanuitgaande dat Joran 'normaal' in zijn hoofd was toen hij Natalee liet verdwijnen, is hij dan gelijk al de belichaming van het kwaad? Ik denk het niet. Natuurlijk, wat Joran gedaan en gelaten heeft is onvergeeflijk, maar is het ook uitzonderlijk? Ik durf het te betwijfelen. Hoewel het gros van de jongeren zich gewoon weet te handhaven in de maatschappij, neemt het aantal jongeren toe dat op extreme wijze buiten de boot valt (geen bedoelde woordgrap) en geen idee heeft welke verantwoordelijkheden zij dragen en waar de grenzen van toelaatbaar gedrag liggen.

Een van de redenen dat het Armando-museum in Amersfoort afbrandde, is omdat omstanders te laat de hulpdiensten belden. Een jongen gaf aan niet op het idee te zijn gekomen om 112 te bellen; hij was te druk met de brand te filmen op zijn mobiel, zodat hij dit op YouTube kon zetten. Dichter bij huis; de JOP in Veenendaal. Jongeren aldaar toonden zich totaal niet bewust van hun omgeving. Ze brachten vernielingen aan en zorgden aan de lopende band voor overlast. In dusdanige mate dat buurtbewoners hen niet meer kunnen luchten of zien, en dat de gemeente zich genoodzaakt voelde om het afdakje te verwijderen.

Is Joran's gedrag niet een extreem voorbeeld van hetzelfde fenomeen? Kwam hij simpelweg niet op het idee om de hulpdiensten te bellen? Belde hij in plaats daarvan daarom een vriend? Het is goed mogelijk. Om diezelfde reden zou de vriend, die Joran in zijn verhaal "Daury" noemt, geopperd kunnen hebben om het lichaam van Natalee te laten verdwijnen - in plaats van alsnog een ambulance te bellen. En het is ook mogelijk dat daarom Deepack en Satish meededen in het complot, in plaats van de waarheid te vertellen?

In dat geval moeten we kijken naar wat dit gedrag veroorzaakt, en moet er beleid op gemaakt worden. Dit om vergelijkbare zaken te stoppen. De jeugd heeft aandacht en begrenzing nodig, en daar ontbreekt het hen vaak aan. Is het verstandig om kinderopvang te promoten zodat beide ouders (of in het geval van eenoudergezinnen: de ouder) maar kunnen werken? Wordt de opvoedende taak niet schromelijk onderschat? Minister Rouvoet trekt de ene beerput na de andere open - tal van opvoedingsfouten in onze samenleving komen bovendrijven. Joran's gruweldaad zou best eens de schreeuw van een verpeste generatie kunnen zijn.

De luchtige, respectloze wijze waarmee Joran over het dramatische voorval sprak met Patrick van der Eem (de infiltrant van R. de Vries) doet vermoeden dat de jongen geen geweten zou hebben. Als hier geen neurologische of psychische stoornis aan ten grondslag ligt, zelfs dan kun je niet zonder meer stellen dat Joran een gewetenloze schurk is. Misschien heeft hij juist een groot geweten, dat hem parten speelt en waarvoor hij op de vlucht is. Ontkennings- en verdringingsgedrag is goed te verklaren na zo'n ingrijpende gebeurtenis. De dreun van het drama op Aruba is misschien op dit moment niet aangekomen, maar dat wil niet zeggen dat de dreun nooit aan zal komen.

Joran heeft iets afschuwelijks gedaan - of laten gebeuren. Als zijn verklaring juist is, staat dit buiten kijf. Maar een dader is meer dan alleen een dader. Peter R. de Vries heeft met zijn onthullingen meer vragen opgeroepen dan antwoorden gegeven. En de samenleving heeft haar oordeel klaar over Joran. Een jongen met een drama op zijn (al dan niet aanwezige) geweten; een monster van Frankenstein die de consequenties van zijn daden niet zou kunnen overzien; een jongen die hulp nodig heeft.

Zie ook:

Dader=slachtoffer=dader
HIER

Novemberdebat
HIER