Veenendaal

Terug van vakantie (een heerlijk weekje Berlijn) wil ik gelijk een goede discussie beginnen. Namelijk over werkgevers. Zijn dat nou kapitalistische schurken die uit zijn op de volledige uitbuiting van hun hardwerkende, eerlijke personeel, teneinde een maximale winst in hun zakken te steken zonder die te hoeven delen met de mensen die het voor hen hebben verdiend? Of zijn het heilige weldoeners die mensen voorzien van koopkracht in ruil voor een luttel beetje werk?

De waarheid zal wel ergens in het midden liggen, maar de balans tussen de twee uitersten hangt volgens mij in grote mate samen met de grootte van je bedrijf. Iemand die als collega's samenwerkt met zijn personeel en aan het eind van de week een biertje met ze drinkt, zal anders tegen zijn personeel aankijken dan een CEO van een multinational voor wie de werknemers alleen maar productiemiddelen zijn. Die laatste zal het niets uitmaken of hij een paar honderd mensen op straat moet zetten om zijn winst te maximaliseren. De eerste daarentegen zal tot het uiterste gaan om ieder personeelslid te behouden en mocht hij van iemand af moeten om het hoofd boven water te kunnen houden, dan zal dat met pijn in het hart zijn.

Vlak voor ik op vakantie ging, hoorde ik van de blunder die de hoge heren bij de firma Telegraaf hadden gemaakt. Een of andere foute aankoop van een Duits bedrijf. En nu valt de winst tegen. Hoe ga je daar mee om?

De firma Telegraaf doet dit met een massaontslag. Enkele honderden werknemers moeten het veld ruimen, vanwege een fout die in de hoogste regionen gemaakt is. Zij moeten bloeden voor de fouten van een ander. Het zijn de werknemers die gestraft worden, terwijl die lui die verantwoordelijk zijn voor die foute aankoop met geen enkele consequentie van die fout te maken krijgen.

De firma Telegraaf staat niet alleen hierin. Voor grote bedrijven is het heel gebruikelijk om honderden mensen te ontslaan als het - vaak door fouten in de top - even wat tegen zit. Werknemers zijn een speelbal van het 'lot', een lot dat beheerst wordt door de bedrijfstop. Moet er bezuinigd worden? Dan maar op personeel - het makkelijkste te vervangen productiemiddel! Is er een directeur van een groot bedrijf dat het maar iets kan schelen wat er met die mensen gebeurt? Voor hem zijn die mensen toch gelijk aan machines - slechts productiemiddelen?

De vanzelfsprekendheid waarmee dit gebeurt is tekenend voor het karakter van de toppen van grote bedrijven.

En waar zijn nu de liberalen? Zij hebben toch de meritocratie - je krijgt wat je verdient - hoog in het vaandel staan? Dit zou hen bijzonder tegen de borst moeten stuiten, maar je hoort ze niet. Sterker nog; het zijn vaak liberalen die hun eigen fouten op dergelijke wijze afwentelen op hun ondergeschikten.

Een gelukkige uitzondering die de regel van de niet-betrokken werkgever bevestigt, is Price Waterhouse Coopers (PWC). Die gaan goed met hun personeel om. Ze hebben zelfs een ruime vaderschapsverlofregeling en wat al niet. Uit onderzoek blijkt dat het verloop van personeel hierdoor veel minder is (en zijn/haar kennis en ervaring dus behouden blijft voor het bedrijf), en er een hele smak geld bespaard kan worden op werving en selectie.

Is PWC met zijn prima voorwaarden nu een betrokken werkgever? Of is dit gewoon een bedrijf dat zijn 'machines goed onderhoudt'? Ik ben niet bijzonder genegen om deze vraag positief of negatief te beantwoorden. Maar ongeacht de motieven die PWC zou kunnen hebben voor dit beleid (betrokkenheid of eigenbelang), is dit een voorbeeld dat meer werkgevers moeten volgen.

In het wederzijdse belang van werkgevers en werknemers.