Veenendaal

Voorzitter,

Voor ons ligt de Kadernota 2012-2015. Een flutstuk van het slechtste College ooit.

Zo zou ik mijn Algemene Beschouwingen beginnen als ik een voorbeeld zou nemen aan Geert Wilders, en genoegen zou scheppen in het schofferen van anderen. Echter, schofferen is niet mijn stijl, en daarom zal zulke taal enkel schertsend door mij gebezigd worden. Dat ik mij niet wil verlagen tot schofferen, wil echter niet zeggen dat ik geen functionele, milde provocaties schuw.

In dat kader maakte ik vorig jaar in mijn Algemene Beschouwingen de opmerking "Smith was een idioot", nadat ik zijn mens- en samenlevingsvisie van berekenend egoisme uiteenzette. Een enkeling in uw raad herkende hierin niet de verwijzing naar de roman 'Geluk' van Will Fergusson, waarin deze opmerking in een vergelijkbare context werd gemaakt over Plato. Zij vond het citaat niet passen binnen de kaders van het Algemeen Beschaafd Nederlands.
Een ander lid van deze raad, een liberaal nota bene, vertrouwde mij toe zelfs nog nooit van Adam Smith gehoord te hebben.
Niemand, echter, weerlegde deze stellingname. Iets dat makkelijk te doen zou zijn, door mij erop te wijzen dat Smith niet enkel de vrije markt en het eigenbelang pleitte, maar zeker ook benadrukte dat een zekere solidariteit hierin onontbeerlijk is.

Dat deze kennis over een der grootste denkers van de moderne tijd ontbreekt in deze Raad, brengt u in het goede gezelschap van Premier Rutte. Ook hij heeft schijnbaar nimmer kennisgenomen van 'The Theory of Moral Sentiments', en is hard bezig de solidariteit te ontmantelen. Dit alles onder het motto "de geluksmachine gaat uit". Was de samenleving een auto, dan ontdeed hij deze van de radio en airconditioner - om daarna ook maar de ramen en stoelen eruit te slopen. "De geluksmachine gaat uit", zegt hij trots, en sloopt de auto tot er enkel een trekhaak overblijft om de schuldeisers van Griekenland te financieren.

Dit is de context waarin wij, hier in Veenendaal moeten opereren. Nog nooit zijn wij zoveel afhankelijk geweest van factoren van buitenaf. En dan vooral het Rijk. Minder geld, meer taken - dat is wat wij van het Rijk mogen verwachten. Want ze willen wel bezuinigen, maar niet verantwoordelijk zijn voor de gevolgen.

Het is om die reden dat de SP zich meer dan ooit met die boze buitenwereld bezighoudt. Te beginnen met de persoon die ons, en de andere gemeenten, moet vertegenwoordigen in onderhandelingen met het Rijk. De voorzitter van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Haar handelen rond het bestuursakkoord heeft het vertrouwen van mijn fractie in haar integriteit en competentie volkomen weggezogen. Een slechtere vertegenwoordiger van de gemeenten is wat mijn fractie betreft nauwelijks denkbaar.

De bezuinigingen van het Rijk dwingen ons, op onze beurt, weer tot bezuinigingen. De rekening van de crisis komt hierdoor te liggen bij diegenen die dit het slechtst kunnen opbrengen. Dit terwijl de 25% rijkste Nederlanders worden ontzien en er juist op vooruit gaan. Dit gaat verder dan oneerlijk, het is zelfs onrechtvaardig. Daarbij wordt het belang van Veenendaal geschaad met de keuzes van het kabinet. Bezuinigen vinden we geen van allen leuk.

Zelfs het College niet. Die kan er wel een visie bij de haren bijslepen, maar wie tussen de regels van de Kadernota leest weet beter. De meest ingrijpende en onomkeerbare bezuinigingen worden voor het laatst bewaard. Mijn fractie is hier - voor zover mogelijk - blij mee. Maar laten we wel wezen: als de bezuinigingen in een visie pasten, zou eerst gedaan worden wat het belangrijkst voor die visie was.

De econoom Geert Reuten van de Universiteit van Amsterdam heeft alternatieven berekend die de bezuinigingen op Rijksniveau, en dus in het kielzog daarvan ook in Veenendaal, overbodig maken. Het betreft een belastingaanpassing van slechts 1% - 3% voor de 8% - 25% meest vermogende Nederlanders. Een andere optie is het verhogen van de hoogste belastingsschijf van 52% naar 54%. Het is een kwestie van keuzes maken, en nu er een nieuw bestuursakkoord gesmeed moet worden is het zaak om het Kabinet op deze keuze te wijzen. In het belang van Veenendaal.

Voorzitter, de SP past voor een samenleving waarin de zwakkere de lasten van de sterkere moeten dragen. Of een samenleving waarin cultuur, gezondheidszorg en hulp bij problemen enkel zijn weggelegd voor de elite. Opvoedingsondersteuning, respijtzorg en psychiatrische hulp zijn vaak simpelweg niet in 'eigen kring' te verkrijgen. Wie moet het doen? Oom Alfred, met zijn alcoholprobleem? Tante Janet die aan wanen leidt? Frederik en Marloes, die allebei 60 uur per week werken? Professionele en georganiseerde hulp is niet voor niets in het leven geroepen. En wij zullen er voor blijven knokken dat het beschikbaar blijft. Het is de basis van de Menselijke Waardigheid, de Gelijkwaardigheid van mensen en de Solidariteit tussen de mensen waar de SP voor staat.

Dan nu het oordeel van mijn fractie over de Kadernota. Is het een flutstuk van het slechtste College ooit? Nee. Het College heeft hard gewerkt en is met een Kadernota gekomen waaruit blijkt dat er geluisterd is naar de verscheidene fracties en de samenleving.
Wij hebben dat ook gedaan, en mijn fractie heeft een ander scenario aangeleverd. Op basis van de vele gesprekken die wij gevoerd hebben, hebben wij gemeend vooral in het gemeentehuis en haar 'beslommeringen' te moeten bezuinigen en het maatschappelijk middenveld tot 2014 ongemoeid te laten. Deze insteek is fundamenteel anders dan die van het College, dat van meet af aan op alle terreinen zal bezuinigen. Om die reden zal mijn fractie niet instemmen met voorliggende Kadernota - al is het echt geen flutstuk.

Voorzitter, ik ben aan het eind van mijn betoog. Mijn laatste Algemene Beschouwingen als twintiger. Daarom wil ik graag op een bijzondere wijze afsluiten. De confessionele partijen doen dit door ons allen God's zegen toe te wensen. Dit vind ik erg mooi, maar als vertegenwoordiger van een niet-confessionele partij wil ik niet anders dan religieneutraal op te treden. Dat is problematisch, want "Hey, succes ermee!" dekt niet dezelfde lading. Ik heb toch een goed, religieneutraal alternatief gevonden dat even krachtig is als een Zegenwens.
U zult mij hiervoor wel moeten verontschuldigen voor het gebruik van de Engelse taal, in plaats van de Nederlandse.

May the Force be with us all.