Veenendaal

Voorzitter,

Een dichter zei eens: "Het leven kan een uitdaging zijn, het leven kan onmogelijk lijken. Het is nooit gemakkelijk wanneer er zoveel op het spel staat." En, meneer de voorzitter, er staat veel op het spel.

De wereldeconomie is op een glazen pot gaan zitten, die in 2008 sprong, en waarvan we nu allemaal de scherven uit ons achterste moeten plukken. We zijn allemaal getroffen door het knappen van de pot, wat zich vertaalt in flinke bezuinigingen.
Ook in Veenendaal ontkomen we er niet aan. Na de 16 miljoen die we vorig jaar breed moesten heroverwegen, moesten we dit jaar nog eens een dik miljoen structureel bezuinigen. En of dat niet genoeg is, verkondigt de junicirculaire een nieuwe bezuinigingsnoodzaak door een verlaagde uitkering uit het gemeentefonds. Kunduz-partijen, bedankt; zou ik zeggen.
Voor het College en haar ambtenaren is dat, en dan druk ik het nog voorzichtig uit, een enorm zware en gecompliceerde klus. Mijn fractie heeft dan ook veel respect voor het werk dat is verricht om deze Kadernota voor te leggen, en wij danken eenieder die hieraan haar of zijn steentje heeft bijgedragen.

Afgelopen zaterdag vond in Den Bosch het congres van de Socialistische Partij plaats. Ik heb daar, weliswaar niet gelijktijdig, het podium mogen delen met de Minister van Financien van IJsland. Steingrimur Sigfusson.
Zijn land was een van de eerste plekken op aarde, waar de crisis toesloeg. Het directe gevolg van rechts wegkijkbeleid bij een ongetemde markt. Wat graag zou ik mijn betoog helemaal wijden aan de wonderen die de linkse regering daar heeft verricht, maar het is mijn taak om me over Veenendaal - en niet IJsland - te ontfermen. Maar vergeeft u mij de inspiratie die ik uit zijn verhaal put.

Net als die van IJsland, kan onze economie wel een duwtje in de rug gebruiken. Een belangrijke stap is hiervoor te zetten bij de lage inkomensgroepen. Een extraatje bij degenen die dat kunnen gebruiken, wordt immers rechtstreeks in de economie gepompt. Bij hen die toch al vermogend zijn, verdwijnt het op de grote hoop.
Vandaar dat mijn fractie ervoor pleit om de eindejaarsuitkeringen aan minima van boven de 65 te verstrekken.
Ook pleiten we voor maximale inzet voor behoud van het UWV in Veenendaal. We moeten immers mensen aan een baan helpen! Hier past geen houding van 'zoek het zelf maar uit', en de vertrekplannen van het UWV zien we als een grove verzaking van haar plicht en een veronachtzaming van haar bestaansrecht.
Het plan om investeringen te doen in onze binnenstad, en het creeren van een platform voor onze ICT-bedrijven steunen we. Echter, niet zonder een deugdelijk en verantwoord plan - want in tijden van bezuiniging past het niet om blind met geld te strooien.
Om die reden zien we de ton voor een paar aanwijsborden naar de Scheepjeshofgarage ook als buitensporig. Het gaat er immers om dat de mensen naar het centrum komen; dat kan ook met een wat minder 'dynamische' bewegwijzering.

Juist vanwege het belang dat wij hechten aan economisch herstel, vinden we de ambitie die het College heeft geformuleerd op het programma Economie te mager. Alleen 'Beste Binnenstad', meer niet. En hoewel een goede Binnenstad ons inderdaad aan het hart gaat, is de titel in onze ogen - met de verontschuldigingen voor het barbarisme - louter spielerei.

Een belangrijke les die van IJsland te leren valt, is dat een combinatie van bezuinigingen en belastingverhoging noodzakelijk is. In Veenendaal houden we vast aan een lage OZB, die ruim onder het landelijke gemiddelde zit. En ja, daar is mijn fractie oprecht ontzettend blij mee - laat hier geen misverstand over bestaan.
Gezien de naderende bezuinigingen in de Junicirculaire is het in onze ogen echter onmogelijk om de OZB onaantastbaar te blijven verklaren. Per motie zullen we het College de ruimte geven om OZB-bijstellingen in het denken over de toekomst mee te nemen.

Een andere les uit IJsland is dat je de bevolking moet uitleggen wat je aan het doen bent. Bij een verantwoordelijke samenleving hoort een verantwoordelijke overheid. Dus geen terugtredende, maar een die de samenhang in het collectief brengt en het individu in staat stelt om zijn verantwoordelijkheid te nemen. Dat is de mening van de SP.
Het College houdt echter wel vast aan de terugtredende overheid. Zo wordt de verantwoordelijkheid voor de effectiviteit van schuldhulpverleningstrajecten afgeschoven op vrijwilligers. Waar haalt het College die vrijwilligers vandaan?
Ook de inburgering wordt zwaar beperkt. Alleen de mensen die wettelijk verplicht zijn om in te burgeren, worden hiervoor nog gefinancierd. Maar wat gebeurt er met hen, die niet wettelijk verplicht zijn, maar het Nederlands nog onvoldoende beheersen? Als het College zo staat voor de eigen verantwoordelijkheid, moet deze wel mogelijk gemaakt worden.

Dan promotie. Het kaarsje op de taart. Wat ons betreft een overbodig kaarsje, omdat we eerst moeten zorgen dat de taart goed smaakt. Als we dan nog middelen over hebben, kunnen we altijd nog buiten onze kerntaken treden - als we zo nodig moeten.
In maart besloot de raad tot voortzetting van promotie, met een financiering uit de programma's Burger&Bestuur, Economie, en Werk en Inkomensondersteuning. Toch al geen voorstander van de promotie, was dat laatstgenoemde programma een schop tegen het zere been. Dat programma is bedoeld om mensen concreet aan het werk te helpen of te ondersteunen om in hun dagelijkse behoeften te voorzien. Niet voor reclamedoeleinden.
De vertaling van dit raadsbesluit is verwerkt in de Kadernota.
Het heeft wat gepuzzel en de nodige uitleg gekost, maar het blijkt dat deze reclame dus niet meer uit eerdergenoemde potjes wordt bekostigd. Daar zijn we blij om, maar ook in de toekomst mag reclame niet worden betaald uit het potje Werk en Inkomensondersteuning.
De grote vraag aan het College hierover, is dan ook of dit potje buiten beschouwing wordt gelaten op het moment dat er een andere financiering nodig is voor promotie. En gezien de donkere wolken van de Junicirculaire kan dat sneller zijn dan we denken.
Het behoeft overigens geen betoog dat mijn fractie er niet rouwig om zal zijn als promotie de volgende bezuinigingsronden niet zal overleven.

Voorzitter, de SP staat voor een Veenendaal waar het goed toeven is voor iedereen. Daarvoor is een sterke economie onontbeerlijk. Maar even onontbeerlijk zijn de beginselen van Menselijke Waardigheid, Gelijkwaardigheid, Solidariteit.
Ik wil graag afronden. Dit doe ik vaak door enkele regels uit het gedicht 'Een Mens is Meer' van Karel Glastra-van Loon aan te halen, maar ik neem aan dat iedereen in deze zaal dat nu onderhand wel kan dromen.
Dus geef ik u nog een paar regels van de dichter die ik aan het begin van mijn beschouwingen aanhaalde: "Maar jij kan het verschil maken; met moed kun je orde op zaken stellen. De gave om te dromen, en om dromen waar te maken, behoort jou en mij toe."

Voorzitter, dank u wel.