Veenendaal

NAAM: Thor Odinson
ALIAS: Thor

VERSCHIJNT IN: Thor 1,2,3, Avengers 1,2,3,4, Dr. Strange

Synopsys: Thor is de kroonprins van Asgaard, maar zijn arrogantie maakt hem ongeschikt voor het koningschap. Alvader Odin verbant hem naar de aarde, waar Thor het moet rooien zonder priviliges of krachten tot hij zijn waardigheid heeft bewezen.

In de trailer voor de 'live action' versie van 'The Lion King' uit 2019, legt koning Mufasa uit waar goed koningsschap om draait. “Terwijl anderen zoeken naar wat ze kunnen nemen, zoekt een ware koning naar wat hij kan geven.” (1)
Dit is niet alleen de les die het welpje Simba moet leren; het is ook de leitmotif van de dondergod Thor. Hoewel het personage stamt uit de Noorse mythologie, wijken de stripverhalen van Marvel op punten af van de mythen. En de films, die op de strips zijn gebaseerd, wijken daar weer wat van af. Wat overeind blijft is dat dondergod Thor, zoon van Odin, allerlei avonturen beleeft en de bliksem kan oproepen met zijn machtige hamer Mjölnir.
De filmserie draait vooral om de vraag of hij zijn privileges waardig is.
In de eerste film wordt zijn kroningsceremonie onderbroken door een inbraak van de IJsreuzen in de wapenkluis van Asgaard. Hoewel Alvader Odin – die een diplomatieke oplossing wil – een wraakactie uitdrukkelijk verbiedt, laat Thor zich door zijn broer Loki verleiden tot een aanval op Jotünheim; het rijk van de IJsreuzen. Daarmee roept Thor de toorn van de Alvader over hem af. "Door jouw arrogantie en domheid," bijt hij zijn zoon toe, "heb je deze vredelievende rijken en onschuldige levens blootgesteld aan de verschrikkingen en verwoestingen van de oorlog! Je bent je titel onwaardig, je bent de geliefden die je hebt verraden onwaardig!" (2)
Hij ontneemt Thor zowel zijn krachten als zijn titel en gooit hem uit Asgaard. Hij belandt op aarde, waar hij zijn hamer niet kan optillen. Voor hij leert dat het koningschap niet draait om machtsvertoon, eigen gewin en privileges, maar om compassie en het bieden van bescherming aan hen die dat nodig hebben. Koningschap draait niet om nemen, maar om geven.
Als Thor die les eenmaal geleerd heeft, en de hamer weer kan optillen, beseft hij dat hij nog helemaal niet klaar is om koning van Asgaard te worden en ziet af van de troon.

Zijn broer, Loki, heeft die leercurve niet. Hij begeert de troon, met bijbehorende privileges. Hij wil gezien en vereerd worden. Op een gegeven moment weet hij de troon van Odin te veroveren, door zich als hem voor te doen, en laaft zich aan de heerlijkheden van het koningschap – tot de onvermijdelijke confrontatie met Thor zich aandient. "Vijanden van Asgaard spannen samen, en beramen onze ondergang, en ondertussen zit jij, Odin, beschermheer van de negen Rijken, in je badjas druiven te eten?" (3) bijt Thor hem toe, waarna Loki al gauw zijn vermomming als Odin laat vallen. Als een leider zichzelf groter waant dan de groep of samenleving die zij aanvoeren, zijn zij de zwakste schakel.
Wat dat betreft is het maar goed dat de macht van het Koningshuis in Nederland flink wordt ingekaderd door de democratie, want de Oranjes vertonen in hun koninklijke gedrag meer overeenkomsten met de valse koning Loki dan met de nobele Thor.
In 2007 kocht – toen nog prins – Willem Alexander een aantal percelen in Mozambique (4), alwaar hij een villa wilde laten bouwen voor hem een zijn vrouw. Zo konden zij lekker in de zon zitten, terwijl de Nederlandse belastingbetaler voor het vervoer en de beveiliging mocht betalen. In 2012 verkocht hij de toko, omdat hij niet goed kon slapen vanwege de kritiek die hij hiermee over zichzelf had afgeroepen (5). Maar had hij ervan geleerd?
Zeker niet.
Een paar jaar later, in 2014, kocht de prins een luxe speedboot (6). Weliswaar uit 'eigen zak' (uiteindelijk opgehoest door Nederlandse belastingbetalers), maar wie mocht er opdraaien voor de kosten van de steiger? De rekening ging in eerste instantie naar de staat (7)! Overigens; de boot heeft oranje bekleding – want waarom zou je narcisme willen verbergen?
Verder heeft de Nederlande belastingbetaler bijna een half miljoen mogen lappen voor een hekje rond Willem Alexander's villa in het Griekse Ermionida (waar die stijger bij hoorde), die bijna helemaal in de zak van zijn buurvrouw verdween. Omdat er een stukje grond van slechts 35.000 euro 'moest' worden aangekocht (8).
En dan zijn er nog de paleisrenovaties met bijbehorende fratsen, waaraan hardwerkend Nederland haar zuurverdiende geld mag zien opgaan. Zoals het 'noodgebouwtje' dat bij Villa Eikenhorst komt te staan voor 4 ton, Paleis Noordeinde voor 8 miljoen, Noordeinde 66 (het gebouw ernaast, wat prinses Beatrix als pied-a-terre gebruikt) voor 3,7 miljoen, Huis Ten Bosch voor 35 miljoen, het Paleis op de Dam voor 80 miljoen (9).
Niet alleen mogen zijn onderdanen het geld voor deze optrekjes ophoesten, de majesteit weet er bij tijd en wijle ook nog eens een slaatje uit te slaan. Paleis Noordeinde kocht hij in 1993 voor 7,5 ton gulden (ongeveer 340 duizend euro), en verkocht het in 2008 voor bijna het tienvoudige aan de rijksgebouwendienst (10). En daar komen die renovatiekosten voor de staat nog bovenop...
Ook een groot deel van de kunstcollectie van de Oranje's is gekocht door de staat (betaald door ons allemaal, dus), voor bedragen die in de miljoenen lopen. Het gaat om stukken die horen bij de paleizen waarin ze staan; waarvoor ze gemaakt zijn. Het doel van de aankoop was niet om de stukken te tonen aan het volk dat er voor mocht betalen – welnee! Het was om te voorkomen dat de dames en heren Vorsten deze unieke cultuurgoederen verpatsen. "Als rijkseigendom is behoud van deze voorwerpen in de paleizen waarvoor ze in veel gevallen zijn vervaardigd op lange termijn gegarandeerd." (11) Tsja, als je al ettelijke miljarden op je bankrekening hebt staan, heb je kennelijk nog meer geld nodig om rond te komen.
Het koningshuis mag dan populair zijn; je kunt je niet aan de indruk onttrekken dat de Oranjes meer nemen dan dat ze geven. En dus niet doen waar goed koningsschap om draait – voor zover dat instituut überhaupt al wenselijk is.

Het kan ook anders. Dat blijkt uit een ontmoeting tussen Sicco Mansholt en toenmalig koningin Wilhelmina; zoals beschreven in het boek 'De Graanrepubliek' van Frank Westerman.
Mansholt trof de Koningin aan in haar theekamer, waar het tochtte vanwege een kapotte ruit. Op de suggestie van Mansholt, dat dit gerepareerd kon worden, antwoordde ze: “Nee. Ik wil niet dat er een glaszetter komt. Zolang er verwoeste huizen zijn, kan dit wachten.” (12)
Natuurlijk was er geen mens mee geholpen dat Wilhelmina haar ruitje niet liet repareren. Maar de onderliggende mentaliteit spreekt boekdelen. Wilhelmina plaatste haarzelf en haar gerief niet boven, maar onder de belangen het volk. Het volk had voorrang, zij niet. Ze was niet op zoek naar wat ze kon nemen, maar naar wat ze kon geven.
Maar voor voorbeeldig gedrag van de koninklijke familie hoef je niet persé ver terug in de tijd te gaan. Prinses Amalia bereikt op 7 december 2021 de meerderjarige leeftijd, en mag ze grondwettelijk een uitkering binnenharken. Voor de laatste paar dagen van het jaar heeft ze 'recht' op een goede 110.000 euro, en daarna mag ze jaarlijks 1,5 miljoen euro in haar zak steken. Hoeft ze niets voor te doen; alleen maar te ademen. (13)
Dat mag ze. Daar heeft ze wettelijk recht op.
Maar ze doet het niet.
Een deel van de uitkering, namelijk de onkostenvergoeding, wil ze niet. "Ik vind dat ongemakkelijk zolang ik daar weinig als tegenprestatie tegenover kan stellen en andere studenten het zoveel moeilijker hebben, zeker in deze onzekere coronatijd," schreef ze, na het behalen van haar VWO-diploma, in een brief aan premier Rutte. (14)
Natuurlijk is dit ook slechts een symbolische daad, waar niemand echt mee geholpen is. En de oplettende lezer heeft al lang in de gaten dat Amalia niet de hele uitkering, maar slechts het deel 'onkostenvergoeding' teruggeeft aan het rijk. En zelfs ALS Amalia af zou zien van de gehele uitkering, dan nog is ze zo rijk dat ze het verschil niet eens voelt.
Maar uiteindelijk gaat het om het gebaar. En afzien van een geldbedrag of een reparatie aan de woning is een heel ander gebaar dan op vakantie naar Griekenland gaan terwijl de regering (waar je als staatshoofd lid van bent) oproept om vooral thuis te blijven. Nee, wat dat betreft verschillen Wilhelmina en Amalia behoorlijk van Willem-Alexander. Zoals Oranje-kenner Dorine Hermans hem omschrijft: "Hij lijkt me de baas. Dat weet hij, en zo voelt hij zich ook. Hij laat zich niet zomaar zijn pleziertjes afpakken." (15)

Dat de Oranjes in rijkdom en privilege zijn geboren valt hen niet kwalijk te nemen. Dat is het lot.
Niemand bepaalt zelf in welke familie hij of zij wordt geboren, en welke startpositie daarbij hoort.
Maar de vraag is: wat doe je vervolgens met die rijkdom.
Zoek je manieren om jezelf nog verder te verrijken? Of gebruik je wat je hebt om de wereld mooier te maken? Immers: terwijl anderen zoeken naar wat ze kunnen nemen, zoekt een ware koning naar wat hij kan geven. Toen Loki een poging deed om de aarde te overmeesteren, zodat hij over de mensheid kon heersen vroeg Thor hem: “Acht je jezelf boven hen?” Loki antwoordde bevestigend, waarop Thor reageerde: “Dan snap je niet waar regeren om draait. Een troon zou je misstaan.” (16)
Wellicht dat Willem-Alexander ook naar die woorden zou moeten luisteren.
Uiteindelijk is Thor's cape rood, niet oranje...

Noten:

1. The Lion King, Disney, 2019
2. Thor, Paramount Pictures, 2011
3. Thor Ragnarok, Marvel Studios, 2017
4. (Auteur onbekend), Villa Willem-Alexander en Máxima in Mozambique klaar, AD 2011; https://www.ad.nl/binnenland/villa-willem-alexander-en-maxima-in-mozambique-klaar~a0a70ebb/
5. (Auteur onbekend), Prins en prinses verkopen villa Mozambique, De Volkskrant 2012; https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/prins-en-prinses-verkopen-villa-mozambique~b11fa926/
6. Piejet, Osprey 38 – speedboot voor de koning, InfoNu 2017; https://auto-en-vervoer.infonu.nl/boten/137642-osprey-38-speedboot-voor-de-koning.html
7. Ploeg, J. van der, Een hek, een villa en een speedboot: de kosten van Willem-Alexander, De Volkskrant 2014; https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/een-hek-een-villa-en-een-speedboot-de-kosten-van-willem-alexander~b18cea78/
8. idem
9. idem
10. idem
11. (auteur onbekend), Oranjes verkochten in stilte kunst aan het rijk, RTL Nieuws 2019; https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4586841/oranjes-verkochten-stilte-kunst-aan-rijk
12. Westerman, F., De Graanrepubliek, Uitgeverij Atlas, 1999
13. (auteur onbekend), Uitkering Amalia nog net iets hoger, in 2022 ruim 1,5 miljoen euro, Hart van Nederland 2020; https://www.hartvannederland.nl/nieuws/prinses-amalia-uitkering-2022
14. Leeuwen, M. van, Kappé, S., Amalia ziet voorlopig af van uitkering: 'Zonder tegenprestatie vind ik toelage ongemakkelijk', AD 2021; https://www.ad.nl/binnenland/amalia-ziet-voorlopig-af-van-uitkering-zonder-tegenprestatie-vind-ik-toelage-ongemakkelijk~ac6d6e44/
15. (auteur onbekend), Koning Willem-Alexander breekt vakantie Griekenland af na ophef, Rutte wist van vliegreis, AD 2020; https://www.ad.nl/binnenland/koning-willem-alexander-breekt-vakantie-griekenland-af-na-ophef-rutte-wist-van-vliegreis~a3dd206a/
16. The Avengers, Paramount Pictures, 2012