Veenendaal

Internationale mannendag 2024

"Man or bear" is een vraag die het afgelopen jaar uitgroeide tot een hype. Het begon met een filmpje op TikTok, waarin een aantal vrouwen gevraagd werd wie ze liever in het bos tegen zouden komen: een man, of een beer. Van de zeven geïnterviewde vrouwen kozen er maarliefst zes voor de beer. Aanvankelijk werd er lacherig over gedaan, maar er verschenen al gauw meer filmpjes op het internet waarin vrouwen zouden kiezen voor de beer. En de keuze werd steeds vaker toegelicht: het ergste wat een beer zal doen is mij doden; hij zal me niet eerst verkrachten, hij maakt geen vernederende filmpjes van me als hij z’n gang met me gaat, hij zal er niet over opscheppen tegenover zijn vrienden, hij zal niet beweren dat ik er zelf om gevraagd heb…
Zo beschouwd is de beer helemaal geen gekke keus.

Het duurde niet lang, of "man or bear" kreeg een evenknie: "woman or tree". Hierin wordt mannen de vraag met wie ze liever hun problemen bespreken. Een vrouw, of een boom. En de boom blijkt hier de populaire keuze. Bij een boom kun je tenminste ongestoord je hart luchten, en wat je zegt zal ze niet bij de eerste de beste ruzie of frustratie tegen je gebruiken. Een boom zal niet je mannelijkheid in twijfel trekken of je belachelijk maken bij het kleinste spoortje kwetsbaarheid. Een boom bezit geen koffiemok waarop het woord 'mannentranen' staat gedrukt. Een boom zal niet in de verdediging schieten als je vertelt wat je dwarszit. Een boom zal niet in huilen uitbarsten nog voor je goed en wel je probleem hebt aangeboord, zodat zij getroost moet worden en jouw kwestie weer terzijde geschoven moet worden.
Een boom laat je uitspreken, zonder je in de rede te vallen, zonder te oordelen, en zonder alle emotionele ruimte op te eisen.

Stel, het is geen willekeurige man die je tegenkomt in het bos, of willekeurige vrouw met wie je je problemen zou moeten delen. Stel, het gaat om je eigen partner. Mijn vermoeden is - en ik erken dat dit speculatie betreft - dat de beer dan flink aan populariteit zou inboeten. Dat zie ik echter niet zo gauw gebeuren voor de boom. En dat is volop reden tot zorgen.

In 2023 overleden er ruim tweemaal zoveel mannen (1303) als vrouwen (559) aan een zelfdodingspoging (1). Cannabisgebruik onder volwassen mannen (10,8%) is meer dan twee keer zo hoog als onder vrouwen (4,5%), en ook bij gebruik van andere drugs torenen de mannen boven de vrouwen uit (2). Mannen praten beduidend minder over een depressie, angststoornis of fobie - en als ze het al doen is dat in een later stadium dan vrouwen. Bovendien zoeken vrouwen tweemaal zo vaak professionele hulp als mannen (3).

Mannen worden niet geacht over hun gevoel te spreken. Dat wordt ze al meegegeven in de opvoeding: Psychologie Magazine stelt dat moeders minder emotiewoorden gebruiken als ze tegen hun 1-2 jarige zoontje spreken dan wanneer ze spreken tegen een dochtertje van dezelfde leeftijd. Daardoor is het repertoire dat ze ontwikkelen om die gevoelens te uiten al een stuk beperkter (4). Bovendien vertelt de samenleving ons dat het niet veilig is om je als man te uiten. Al vanaf jonge leeftijd riskeer je het stempel 'mietje' als je je kwetsbaar opstelt.
Terwijl het spreken over emoties voor mannen vaak nog taboe is, ervaren mannen wel dezelfde emoties als vrouwen (5). Dat zij dus 'minder emotioneel' zijn, is een gevaarlijke misvatting.

Het wordt dus hoog tijd dat de notie van mannelijkheid verandert. Mannen moeten leren zich te uiten, en de beste plaats om te beginnen is de eigen huiselijke sfeer. Maar mannen aan de praat krijgen is zo makkelijk nog niet. Zeker als hij zich er - terecht of onterecht - van heeft overtuigd dat hij zelfs in zijn eigen relatie niet kwetsbaar kan zijn. En misschien is praten wel niet de eerste stap.
Volgens Paulien Timmer van de website 'Lang + Gelukkig' moet er eerst een klimaat worden gecreëerd van vertrouwen en verbondenheid, pas dan zal een man durven praten. Stop dus alle negativiteit, bedank je man voor de dingen die hij doet, complimenteer hem, raak hem aan. Als hij het gevoel heeft als man gewaardeerd en bewonderd wordt, is de kans groot dat hij zich meer gaat openstellen. Dat komt eerst, dan komen de gesprekken weer op gang, en daarna de gesprekken over gevoelens (6).
En als het thuis eenmaal normaal is om te praten, kan het in de samenleving worden genormaliseerd.

Ja, mannen zijn tot verschrikkelijke dingen in staat. Het is niet voor niets dat veel vrouwen zich veiliger voelen als zijn een beer in het bos tegenkomen dan als zijn een man tegenkomen. En daar moet wat aan gedaan worden.
Maar er moet ook wat gedaan worden aan de veiligheid van mannen. De emotionele veiligheid welteverstaan. Want zolang dat niet gebeurt, komt een man ook liever geen vrouw tegen in het bos.
Ze zou immers zo maar zijn gesprek met een boom kunnen verstoren…

Noten:

1.) 113 Zelfmoordpreventie; https://www.113.nl/cijfers-zelfdoding
2.) VZ info; https://www.vzinfo.nl/drugsgebruik/volwassenen
3.) Van Oost, S, ‘Praten over mentale gezondheid…’, 1Vandaag 2021; https://eenvandaag.avrotros.nl/item/praten-over-mentale-gezondheid-voor-veel-mannen-nog-altijd-taboe-je-wordt-snel-als-verwijfd-gezien-en-voor-mietje-uitgemaakt/
4.) Van der Neut, D, ‘Stille Wateren…’; Psychologie Magazine 2008; https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/stille-wateren/
5.) Weigard, A., Loviska, A.M., Beltz, A.M., ‘Little evidence for sex or or ovarian hormone influences on affective variability’; nature.com/scientificreports 2021; https://www.nature.com/articles/s41598-021-00143-7.epdf?sharing_token=F4EuYe_Kzm6pCZHaZ-y1g9RgN0jAjWel9jnR3ZoTv0MPpegdu_waikwLoxVI2TV28mUyZnZej41XCz3pIrxOzPqTqzOuhBpIGUGt0bW8Q8ReYO-qR0hfnWyXXDm5HZq7S6e3xyN9t7SEKr-ZcMWarrfct4WQDxL1afy-AWDeg3E%3D
6.) Timmer, P, ‘4 stappen om weer echt contact te maken…’, Lang + Gelukkig; https://langplusgelukkig.nl/2017/11/26/4-stappen-om-weer-echt-contact-te-maken-met-je-man-als-hij-niet-wil-praten/