Veenendaal

In aanloop naar vier mei gaan mijn gedachten naar een tweetal personen, die op mij een onverwoestbare indruk hebben gewekt.
De eerste is de joodse vrouw Etty Hillesum. Etty Hillesum, die zich meldde bij de joodse raad en voor hen vrijwillig naar Westerbork ging. Daar hielp zij haar geloofsgenoten bij hun vertrek naar Auschwitz. Uiteindelijk werd ook Etty Hillesum op transport gezet naar Auschwitz. Zij is op 29 jarige leeftijd door de nazi’s  omgebracht.

Het indrukwekkende van Etty Hillesum is haar levenshouding. Zij streefde er naar om het kwaad uit haar leven te weren en de Liefde als helende kracht uit te dragen. Zij weigerde haar onderdrukkers als vijand te zien. Zij zag hen als mensen die net als zij, het goed en het kwade in zich dragen. In haar dagboek staat het volgende fragment:
"Dat het zo scheef met ons gaat, ligt aan onszelf. Misschien omdat ik af en toe de neiging heb mijn medemensen af te snauwen. Omdat ik en mijn buurman en iedereen niet genoeg liefde in zich heeft. Men kan de oorlogen en al zijn uitwassen bestrijden door in zichzelf, dagelijks, ieder ogenblik, die liefde te bevrijden en kans te geven om te leven.
Dat ik moet getuigen, mijn God: dat het goed en mooi is in jouw wereld te leven, ondanks alles, wat wij mensen elkaar aandoen."*

De ander is de Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer.
Dietrich Bonhoeffer verzette zich tegen het nazisme en ook hij heeft dit met zijn leven moeten bekopen.
Hij was lid van de Bekennende Kirche. Dit was ondergrondse kerk, die zich verzette tegen de Deutsche Reichskirche met haar racistische ideeën.
Bonhoeffer werd in 1943 gevangen genomen omdat hij Joodse vluchtelingen hielp. Toen men ontdekte dat hij ook betrokken was geweest bij een (mislukte) aanslag op Adolf Hitler, werd hij naar het concentratiekamp Flossenburg overgebracht, waar hij wachtte op de voltrekking van zijn doodsvonnis.

Het vonnis werd op 9 april 1945 voltrokken; drie weken voor de bevrijding.
Bonhoeffer is 39 jaar geworden.

Daar in Flossenburg schreef hij op oudejaarsavond 1944 een onuitwisbaar gedicht aan zijn verloofde:

Door goede machten, trouw en stil omgeven,
behoed, getroost, zo wonderlijk en klaar,
zo wil ik graag met u, mijn liefsten, leven,
en met u ingaan in het nieuwe jaar.

De joodse vrouw Etty Hillesum en de Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer  beiden, ieder op hun eigen manier, leefden  uit de kracht van de Liefde.
Deze kracht werkt bevrijdend.
Opdat wij niet vergeten!

*Bron: Het denkende hart van de barak