Veenendaal

Met de verwikkelingen rond Ayaan Hirsi Magan ervaart de coalitie plots aan den lijve wat haar eigen asielbeleid in de praktijk betekent. Vooral voor de VVD is het een pijnlijke confrontatie.

DEN HAAG - ,,Ik ben Ayaan, de dochter van Hirsi, die de zoon is van Magan. Hoe ik heet? U weet nu hoe ik heet.'' Ayaan Hirsi Magan (beter bekend als Ayaan Hirsi Ali), geboren in 1969 (en niet in 1967) is niet de enige die zich emotioneel toonde onder haar even onverwachte als overhaaste afscheid van de Tweede Kamer. Vrijwel de voltallige Kamer was 'verbijsterd', 'verbaasd', 'verdrietig', 'geschokt' ja zelfs 'beschaamd' over de gevolgen van het oordeel dat minister Rita Verdonk (Vreemdelingenbeleid) over Hirsi Ali velde.

Fiolen van soms regelrechte toorn werden uitgegoten over de bewindsvrouw, niet in de laatste plaats door haar partijgenoten. Tweede-Kamerlid Bibi de Vries, onder voormalig aanvoerder Jozias van Aartsen nog vice-fractievoorzitter, sprak van iemand binnen de VVD die als gevolg van haar beslissing ,,bloed aan de handen'' kan krijgen. Medeminister Gerrit Zalm sprak er zijn ,,verbazing'' over uit dat Verdonk zo snel met een beslissing kwam over de verblijfsstatus van Hirsi Ali, terwijl de Immigratie- en Naturalisatiedienst in veel gevallen een stuk langzamer werkt.

Zijn bevreemding werd gedeeld door VVD-fractievoorzitter Willibrord van Beek. De leiding van de VVD was op de hoogte van haar formeel onjuiste identiteit toen Hirsi Ali in 2002 op de kandidatenlijst belandde. ,,We hebben het risico onderkend en voor lief genomen'', aldus Van Beek.

Zijn voorganger Zalm zei hierover: ,,We hebben geen seconde getwijfeld. Wij wilden graag een strijdbare vrouw op de lijst.''

Ayaan Hirsi Ali is inderdaad een risico voor de VVD gebleken. Eerder zorgde haar gedreven missie tegen de fundamentalistische islam voor verdeeldheid in het liberale huis. Een recent voorbeeld (november 2005) is de forse aanvaring met Hans Wiegel, die zij betitelde als een wereldvreemde ,,uit het land van Ooit''. Haar frequente afwezigheid in het parlement, bijvoorbeeld vanwege de zoveelste spreekbeurt in de Verenigde Staten, zorgde eerder eveneens eerder voor opgetrokken wenkbrauwen.

Hirsi Ali had zelf afgelopen najaar al de conclusie getrokken dat zij na 2007 niet meer vanuit de Tweede Kamer zou werken aan wat haar drijft. Op haar vertrek naar de Verenigde Staten werd meermalen gehint, Hirsi Ali gaf zelf aan dat zij zich daar vrijer kan bewegen en uiten dan in Nederland.

Waarom is de VVD, net als de rest van de Kamer dan nu toch geschokt, verdrietig en verbaasd over haar vertrek? De conclusie dringt zich op dat de liberalen, door SP'er Jan de Wit aangeduid als ,,de kampioen van het stringente asielbeleid'' tot hun eigen schrik plots keihard op directe wijze in aanraking komen met de uitwerking van het huidige asielbeleid. De behandeling van asielzoekers heeft een prominent gezicht gekregen en dat gezicht heet in werkelijkheid Ayaan Hirsi Magan.

De eerste tekenen dat over dat beleid nog stevig doorgesproken gaat worden bij de liberalen, dienen zich al aan. ,,Waarom heeft de minister niet gebruik gemaakt van haar discretionaire bevoegdheid?'', vroeg Van Beek zich gisteren af. Daarmee opperde hij een soepeler interpretatie van de rechtsregels zodat Hirsi Ali als 'bijzonder geval' kan worden behandeld. Zalm beloofde ,,een gedachtewisseling in het kabinet'' over de kwestie. VVD-burgemeester Geert Dales opperde gistermorgen al een debat over het asielbeleid binnen de partij. Dergelijke signalen wijzen erop dat tenminste een belangrijk deel van de VVD niet langer genoegen wil nemen met de regel-is-regel-benadering bij asielbeslissingen.

Ook bij coalitiepartners CDA en D66 kwam het ongemak daarmee om de hoek kijken. ,,Het is gelijke monnikken, gelijke kappen, maar niet elke monnik draagt dezelfde kap'', stelde D66-fractieleider Lousewies van der Laan. De rel rond Hirsi Ali zou daarom gemakkelijk kunnen leiden tot een nader debat over en vervolgens aanpassing van het asielbeleid. Minister Verdonk gaf daarvoor gisteravond al een opening door te zeggen dat zij ,,zal meewerken'' als de Tweede Kamer een wijziging van de asielwetgeving wenst.

• Door: Rinder Sekeris
• Uit: Nederlands Dagblad, 17-05-'06