Veenendaal

"Huh?", zullen sommige lezers denken, "9/11 is toch nog geen veertig jaar geleden?" Dat klopt; de gruwelijke aanslagen op het World Trade Center in New York vonden plaats in 2001. Dat is nog lang niet veertig jaar geleden. Ik heb het over een andere verschrikkelijke episode uit de geschiedenis, waarover je lang niet zoveel hoort: De liberale staatsgreep in Chili.

Nog niet zo lang geleden, (zaterdag 24 augustus 2013), schreef ik in een artikel op het weblog het volgende:

Op 11 september 1973 werd de democratisch gekozen socialistische president Allende slachtoffer van een staatsgreep. Hij doodde zichzelf met een geweer dat hij van Fidel Castro cadeau had gekregen, vlak voordat de troepen van Pinochet binnenvielen.
Generaal Augusto Pinochet nam de boel over en voerde, gesteund door de Verenigde Staten een liberaal beleid. Op economisch terrein waren het de Chicago Boys van onder andere de Amerikaanse liberale econoom Friedman die de scepter zwaaiden.
Pinochet's liberale dictatuur is door akelig bloedvergieten tot stand gekomen; het duurde tot 1990 voordat er weer democratie in het land kwam. (Alleen al) in de eerste drie jaar van zijn regime zijn er 130.000 politieke tegenstanders gearresteerd, enkele tienduizenden gemarteld, ongeveer 3.000 zijn er vermoord of 'verdwenen'. Leve het liberalisme?

De claim die liberalen wel eens doen, 'hoe vrijer de markt, hoe vrijer het volk', is onjuist. De claim dat het liberalisme per definitie democratisch is, is ook onjuist.
Chili is daar het bewijs van.

De 'godmother' van het neo-liberalisme, Ayn Rand, verwierp in haar bundel 'Capitalism, the Unknown Ideal (1986)' de notie dat het geen verschil maakt of iemand orders aanneemt van een bureaucraat of een zakenman. Of dat iemand met honger ook een slaaf is. Immers, de armste arbeider in de VS geniet meet vrijheid en zekerheid dan de rijkste commissaris in Sovjet Rusland. Het verschil tussen vrijheid en slavernij is volgens haar het principe tussen vrijwillig handelen en dwang.
In diezelfde bundel stelt ze dat rijkdom in de vrije markt wordt bereikt door een 'democratische' stem van eenieder die deelneemt in het economische verkeer. Ook stelt ze dat het laissez-faire kapitalisme het enige sociale systeem is dat zich baseert op erkenning van individuele rechten en daardoor het enige systeem is, dat geweld uit sociale relaties uitbant. Door de aard van haar basisprincipes en belangen zou dit het enige systeem zijn dat zich tegen oorlog keert.
Chili laat ze gemakshalve buiten beschouwing. Wie op het Ayn Rand Lexicon zoekt op termen als 'chile', 'allende' of 'pinochet' krijgt geen resultaat. Terwijl het toch 'haar' Chicago Boys waren die daar de boel bestierden. Milton Friedman bewoog zich in haar ideologische invloedssfeer. Pinochet onderwierp de Chilenen aan haar ideologie.

Mensen die symboliek zoeken in de datum waarop de aanslagen op de Twin Towers en het Pentagon plaatsvonden, komen al gauw uit op 9-1-1; het Amerikaanse alarmnummer.
Ik weet niet of het Al Quaida netwerk een symboliek voor ogen had bij het prikken van een datum. Als dat zo was, dan sluit ik niet uit dat het ook een verwijzing kan zijn naar 11 september 1973. De datum waarop een door de VS gesponsorde staatsgreep plaatsvond, waarna een soeverein land werd onderworpen aan de Amerikaanse economische ideologie. De liberale staatsgreep van Pinochet zou best wel eens symbool kunnen staan voor het Amerikaanse imperialisme dat het Al Quaida netwerk zo fanatiek bestrijdt.
Vandaar dat de openingszet in Al Quaida's moslimfundamentalistische jihad viel op de verjaardag van de liberale jihad in Chili.

Premier Rutte zei vorige week maandag in zijn H.J. Schoolezing:

Ik geloof niet in alomvattende blauwdrukken waarmee maatschappelijke problemen in een klap op te lossen zouden zijn. Daar word ik als liberaal altijd een beetje wantrouwend van. Een land, een samenleving past niet in een mal.

In zekere zin geef ik Rutte gelijk. Een land past inderdaad niet in een mal. Ook niet in een liberale mal.
Chili is daar het bewijs van.