Veenendaal

Healing our past

to save our children’s future

Op mijn reis door het “Wilde Westen” ben ik afgelopen week terechtgekomen bij het Bosque Redondo Memorial Center. Hier wordt stilgestaan bij de verschrikkelijke deportatie van Navajo’s en Mescalero-Apachen naar een “reservaat” (gevangeniskamp). 

Onder het bewind van Generaal Kit Carson zijn tal van oorspronkelijke Amerikanen uit hun oorspronkelijke omgeving geplukt, en gedwongen een dodelijke uitputtingstocht te maken naar een plek die niet aansloot bij hun manier van leven. Hun vee - vooral schapen - werd afgeslacht. De rantsoenen die hen werden toebedeeld waren te mager om van te leven; als het al niet bedorven was. En - o ja - Generaal Carson beval ook nog eens alle mannelijke oorspronkelijke Amerikanen te doden en iedere vredesonderhandeling of genadeverzoek af te slaan.

Uiteindelijk stond Carson de terugkeer van de “indianen” naar hun eigen respectievelijke leefgebieden toe; onder voorwaarde van volledige assimilatie. De eigen haardracht, namen en taal werden verboden. De stammen waren toen al volledig uitgeput en stonden op de rand van uitsterven.

Ironisch genoeg vond deze geschiedenis plaats gedurende de Amerikaanse Burgeroorlog; terwijl er gestreden werd voor het einde van de slavernij van de zwarte Amerikanen, werden de oorspronkelijke Amerikanen volledig onderworpen en vernederd.

Onder het motto “saving the past to save our childrens future” worden er in het memorial center regelmatig activiteiten en ceremonies gehouden om deze pijnlijke geschiedenis te verwerken. Het hele jaar door is er een expositie om de Mescalero en Navajo culturen in beeld te brengen, alsmede de historie van het Bosque Redondo reservaat waar de stammen gevangen werden gehouden. Hoewel de oorspronkelijke Amerikanen het memorial center aanvankelijk zagen als een plek van pijn en verdriet, zijn ze het langzaam aan gaan zien als een plek van erkenning en genezing.

Het is niet voor het eerst dat ik een volk een zwarte pagina van haar geschiedenis de ruimte zie geven. Wie in Berlijn komt, zal tal van herinnereringen aan WOII en de holocaust aantreffen. Het immense holocaustmonument is de meest prominente, maar zeker niet de enige. De Duitsers zijn volop bezig met boetedoening en pogingen om de door hun (groot)ouders gemaakte wonden te genezen.

Juist door te erkennen dat er dingen niet zijn goed gegaan, en dat er anderen pijn hebben geleden door de daden van jou of je (voor)ouders, kan er een genezingsproces plaatsvinden. En dat maakt het samenleven minder moeizaam.

Ook aan Nederlandse handen kleeft bloed. Denk bijvoorbeeld aan onze “zeehelden” en wat we in de koloniën hebben uitgespookt. Daar hebben we behoorlijk wat leed veroorzaakt. Of je onze daden met de blik van tegenwoordig moet beoordelen is een terechte vraag; maar die doet niets af van de pijn die door ons toedoen is aangedaan. Deze schuld moeten wij dragen - zodat deze geschiedenis verwerkt kan worden. En onze kinderen een echt blije toekomst tegemoet kunnen gaan...