Veenendaal

Volgende week vindt ons jaarlijkse Novemberdebat plaats. Daarin wordt ook gereferereerd aan het boek 'Zo Werkt Dat Hier Niet'.

Onderstaand artikel ter info.

Zo werkt dat hier in Veenendaal niet... (meer)

VEENENDAAL - 'Zo werkt dat hier niet'. Vrijwel alle nieuwkomers die zich in Veenendaal maatschappelijk en bestuurlijk manifesteren is deze uitdrukking wel eens voor de voeten geworpen. Het is ook de titel van een boek waarop de sociaal geografen Maarten Hogenstijn en Daniel van Middelkoop begin juli promoveerden aan de Universiteit Utrecht.

,,Conflicten over de verdeling van macht tussen groepen komen in elke plaats voor. Soms leiden tegenstellingen tussen groepen tot een openlijke strijd. Zo'n strijd kan gaan tussen de 'oude' bevolking en nieuwkomers, tussen gelovigen en ongelovigen, tussen autochtonen en allochtonen, enz." Het boek, schrijven de promovendi, gaat over de veranderende machtsverhoudingen tussen zulke groepen. Behalve Veenendaal, dat wordt behandeld door Maarten Hogenstijn, komen 'sluimerende conflicten' in Amerongen aan de oppervlakte.

Twee elementen worden, wat Veenendaal betreft, uitvoerig belicht. De situatie in het onderwijs, waarbij behoudende krachten - geholpen door wet- en regelgeving - de touwtjes in handen blijven houden. En de veranderende inzichten in wat, ook en met name op zondag, mogelijk moet zijn, waarbij op verandering gerichte krachten aan de winnende hand zijn. De auteurs hebben de ontwikkelingen op een rij gezet en daardoor is een overzichtelijk, inzichtelijk en in ieder geval ook boeiend boek het resultaat. Een onmisbaar brok geschiedschrijving, nu eens niet van een betrokken Veenendaler, maar van twee wetenschappers van 'buiten'. Die zien het veelal scherper.

CPOV
Hogenstijn herinnert aan een gemeenteraadsvergadering van januari 2004 waarin het ChristenUnie-raadslid Rogier Postma (directeur van een zijn naam dragend accountants- en adviesbureau en ook kerkorganist) het VVD-raadslid Inge Walta de oren wast. Walta heeft in deze krant uitspraken over het christelijk onderwijs gedaan en daar is Postma niet van gediend. ,,Zo werkt dat niet in Veenendaal', aldus Postma.

Maar Walta pikt het op haar beurt ook niet. ,,Dat ik me hier moet verantwoorden voor mijn prive-standpunten laat zien hoe Veenendaal werkt." In het boek komt uitvoerig de rol en de macht van Martin van den Brink aan de orde. Hij is directeur van het Christelijk Primair Onderwijs Veenendaal (CPOV), met zeven scholen en 43 procent van de leerlingen verreweg het belangrijkste bestuur in het lokale basisonderwijs. Confessionelen bepalen de norm op onderwijsgebied.

Herkomst raadsleden
Informatief is dat de auteurs de herkomst van de 33 raadsleden zijn nagegaan. Want dat zou, zowel wat de opstelling bij het onderwijs als de algemeen politieke en bestuurlijke zaken betreft, uitsluitsel moeten geven over de 'oude' bevolking en nieuwkomers. Echter, de gehele SGP-fractie bestaat bijvoorbeeld uit nieuwkomers en van de zeven leden tellende fractie van de ChristenUnie is er slechts ??n geboren in Veenendaal. Terwijl van de slechts tien geboren Veenendalers er samen vijf deel uitmaken van PvdA en VVD. 'Zo werkt dat hier niet' zou deels aangevuld kunnen worden met 'Zo werkt dat hier niet meer'.

Enkele jaren geleden behandelde de gemeenteraad de 'Strategische visie Veenendaal 2025', waarin op verzoek van de confessionele partijen de christelijke identiteit werd opgenomen. Het zou Veenendalers binden. Hogenstijn stelt vast dat deze redenering niet klopt. ,,De christelijke identiteit - in zijn uiting van de zondagsrust - is niet een term die Veenendalers bindt, maar juist verdeelt."

Zondagsrust
In wat de auteur noemt de 'sluipende aantasting van een confessioneel bolwerk' wordt de strijd om de zondagsrust, het al of niet mogen organiseren van evenementen op zondag, aan de orde gesteld. Die strijd verloren SGP en ChristenUnie, het CDA trok in het college samen op met PvdA, VVD en Lokaal Veenendaal. De ChristenUnie verdween uit het college, de daarin opererende partijen waren het 'aanhoudende gezeur' zat, op zondag moeten in het steeds groter wordende Veenendaal evenementen mogelijk zijn, met respect voor andersdenkenden. Het leidde tot een identiteitsconflict: van wie is de zondag? ChristenUnie-lijsttrekker Henk van Soest waarschuwt op de laatste verkiezingsbijeenkomst van zijn partij: 'als er buitenevenementen op zondag komen, zal Veenendaal zijn rust kwijtraken'. Daar is vooralsnog weinig van te merken.

,,In de Veenendaalse gemeenteraad lijkt de tegenstelling tussen confessionele gevestigden en niet-confessionele buitenstaanders minder relevant te worden. Of dat een tijdelijke of een blijvende ontwikkeling is en of dat ook geldt voor de Veenendaalse bevolking, zal de komende tijd blijken. De ontwikkelingen rond de raadsverkiezingen van 2010 zullen daarvoor een mooie indicatie bieden."

'Zo werkt dat hier niet', gevestigden en buitenstaanders in nieuwe sociale en ruimtelijke kaders, door Maarten Hogenstijn en Dani?l van Middelkoop, 372 pagina's, ISBN 9789059722552, Uitgeverij Eburon, te bestellen via www.eburon.nl of op bestelling bij de boekhandel.

Uit: Veenendaalse Krant, 15-08-2008
Door: Gerard van Wijk