Veenendaal

Aanvankelijk zou ik het derde deel van de serie 'minderheid' laten gaan over de man die dit minderheidskabinet mogelijk heeft gemaakt. De vroedvrouw van de conservatieve coalitie. De grote zwijger, Job Cohen.

De acualiteit gebiedt mij echter eerst het voetlicht te richten op de man van het uur. De man die mijn respect voor het CDA nieuw leven heeft ingeblazen. En nee, het is niet Maxime Verhagen... het is zeker niet Maxime Verhagen.

Het is de charmante, maar enigszins sullig overkomende Ab Klink, die afstand neemt van de onderhandelingen met de PVV en die met zijn gevolg laat zien dat het CDA meer is dan eenzijdig een machtspartij. De normen en waarden die onder Balkenende enkel met de mond werden beleden, worden onder zijn ideologische bevlieging in de praktijk gebracht.

Om de waarde van een Ab Klink goed te begrijpen, is het belangrijk om te begrijpen wat het CDA voor partij is. Het is een partij dat zich comfortabel nestelt in de macht. Die machtspositie wordt ook gewaardeerd door de achterban. De vraag is alleen waarom die macht zo belangrijk is voor CDA-leden.

Het gemiddelde CDA-lid is te beschouwen als een goedwillend mens. Ze hebben het beste voor met de mensen. Ze begrijpen dat om het beste voor de mensen te doen, het van belang dat hun vehikel daartoe zo sterk mogelijk is. In dat geval is het hun partij, die zij graag zo stevig mogelijk vertegenwoordigd zien in volksvertegenwoordigingen en besturen.

Hierin verschilt een CDA-lid eigenlijk niet van leden van andere politieke partijen. Waarin het CDA opvalt, is de worsteling tussen het verwerven van de machtspositie en het nastreven van de idealen. Dat is precies de worsteling die nu concreet wordt gemaakt in de twist tussen Klink (idealist) en Verhagen (machtspoliticus).

Voor een partij als de SP is het duidelijk waar de prioriteit ligt. De idealen. Dat is ook de reden dat de SP in de formatie van 2006/2007 haar spreekwoordelijke portie aan Fikkie gaf:
Om met Bos en Balkenende te regeren moest de SP zoveel van haar idealen opgeven, dat er niets van overbleef. Dat was ook het doel van Balkenende, die Marijnissen ook letterlijk toevertrouwde dat het niets zou worden.

Wordt het niets, dan wordt het niets. De SP is daar helder in, en zal zich dan laten gelden in de oppositie.

Voor het CDA ligt zoiets echter gecompliceerder. Die partij ziet in een machtspositie, in een bestuurdersrol, een waardevol en misschien noodzakelijk element om dingen voor elkaar te krijgen. Het is niet voor niets dat CDA'ers naar de jaren '90, de oppositiejaren, referen als 'de woestijn'.

Die hang naar macht is in de loop der jaren steeds meer een doel op zich geworden. De gelederen hopen zich steeds meer op met carrierejagers die een politieke functie 'aantrekkelijk vinden staan' op hun CV, om vervolgens in het bedrijfsleven of op topfuncties in de (semi-)publieke sector hun zakken vol te harken. Een makke waaraan overigens ook geleden wordt binnen de VVD, de PvdA en D66.

Het is dan ook niet zo gek dat Maxime Verhagen, de vleesgeworden machtsgeilheid van het CDA, zich dan ook plooit naar de wensen van de VVD en zelfs de PVV. Hoe onmogelijk die laatste het ook maakt, door op voorhand al te laten weten dat hij de onbehouden narrekop zal blijven die hij is en zich niets zal aantrekken van het regeerakkoord.

Ook in de maatregelen die het extreem-rechtse kabinet zal nemen, met name op asiel- en integratiebeleid zal de PVV geen welkome partner zijn. Hoewel het CDA zich prima kan vinden in een harde lijn op dat gebied, zitten ze niet te wachten op associaties met de xenofobe motieven van de PVV.

Verhagen is bereid dit alles voor lief te nemen. Hij wil het CDA aan de macht helpen. De macht, die zo belangrijk is voor zijn partij, dat zij tegen elke prijs moet worden verworven.

En dan is daar zijn secondant, Ab Klink. De man die op de rem trapt. Macht moet niet tegen elke prijs verworven worden, zegt hij, maar het verwerven van die macht moet leiden tot iets goeds. In een wurggreep van de PVV ziet hij dat niet gebeuren.

Met zijn trap op de rem geven Ab Klink en zijn medestanders Kathleen Ferrier en Ad Koppejan een stem aan de gewone, welwillende CDA-leden. Die mensen die macht op waarde weten te schatten, maar niet tot doel op zich hebben verheven. De mensen die willen opkomen voor normen en waarden. De mensen voor wie sociale gerechtigheid, dienstbaarheid en rentmeesterschap meer zijn dan een betekenisloos excuus.

Hoewel de woede onder machtspolitici begrijpelijk is, zou het voltallige CDA Klink nu op handen moeten dragen. Hij heeft de partij verheven van sulletje dat zich voor alles laat gebruiken tot serieuze partij waar rekening mee gehouden dient te worden. Juist dat maakt het CDA en haar machtswellust weer relevant.

Klink kan niet regeren met de PVV en ziet geen heil in verdere onderhandelingen. Het is niet meer dan logisch dat hij van de onderhandelingstafel is verwijderd en als secondant van Verhagen is vervangen door Ank Bijleveld.

Opvallend is echter, dat hij er wel voor kiest om lid van de CDA-fractie te blijven. Dit schept verplichtingen. Als fractiedissident rust de zware taak op hem om aanhoudend afstand te nemen van het xenofobe imago dat de PVV het kabinet zal meegeven. Op hem rust dan derhalve ook de taak om te laten zien dat het CDA ergens voor staat, en wat dat dan is.

De geloofwaardigheid van het CDA zal afhangen van de rol die Klink gaat moeten vervullen. Het is te hopen dat Klink idealist genoeg is om dat te kunnen. Of schuilt er ergens in Klink een kleine Verhagen, een machtspoliticus die zijn eigen geloofwaardigheid samen met die van zijn partij graag laat wegspoelen, in ruil voor een comfortabele positie...