Veenendaal

DE VRIJHEID GAAT

IN ROOD GEKLEED!

Hij was van de partij voor Vrijheid en Democratie. Een keurige jongeman van een jaar of twintig. Het haar in de scheiding geschoren, grijs ruitjespak aan, daaronder een crèmekleurig overhemd met als accent een donkergrijze boord en een stropdas met een grijze ruit. Zijn broek was extra kort, zodat de aandacht ook getrokken kon worden naar de Burberry sokken en naar zijn allicht dure merkschoenen.

Hij was een van de deelnemers aan bijeenkomst, waar gesproken werd over de toekomst van Veenendaal. En hij wist ook hoe Veenendaal er in 2040 uit zou moeten zien. Het was een egocentrisch en beeld: Een jonge ICT stad, met veel start ups en ruim baan voor auto’s.  Absoluut geen gemengde wijken en groen is saai. Veenendaal moet wel een flitsend uitgaanscentrum hebben. Meewarig bekeek ik de jongen: Hoe kan iemand zo jong al uiterlijk en in denken  in zo’n keurslijf zitten? Is dat nou de vrijheid waar zijn partij voor staat?

Dit alles bedacht ik me weer toen onlangs een citaat van Domela Nieuwenhuis langs kwam. Domela is de laatste weken in het nieuws, omdat het museum over zijn leven dreigde te sluiten. Acties van bewoners in Heerenveen, waar het museum gevestigd is, hebben de sluiting kunnen weerhouden.

Domela Nieuwenhuis is in Nederland de vader van het socialisme. Als zoon uit een aristocratische professorenfamilie was hij voorbestemd voor een wetenschappelijke carrière. In navolging van zijn vader studeerde hij theologie. Hij vestigde zich in Friesland en zag daar de misstanden van de arbeidersbevolking. Hij kwam op voor deze mensen en stond pal voor hun zaak. In Friesland werd hij dan ook us ferlosser genoemd. Domela zelf zei: "Ge moet uw eigen verlosser zijn en dat kunt u slechts door vereniging. Dan zult ge een macht worden, waartegen anderen niet op kunnen en dan zult ge krijgen; brood, recht, geluk en VRIJHEID voor allen!"

Domela Nieuwenhuis liet zich niet in het keurslijf van zijn afkomst en van opgelegde verwachtingen persen. Hij is geen hoogleraar geworden. Hij nam het op voor de verworpenen. Op zijn reizen logeerde hij bij de arbeiders in hun tochtige hutjes  en hij liet zich gevangen nemen voor de goede zaak. Hij deed niet aan uiterlijk vertoon. Hij stelde zichzelf niet centraal. Hij wist dat ware vrijheid een collectieve zaak is, die gezamenlijk gedragen en bevochten moet worden. En dat heeft hij tot aan zijn dood toe gedaan.

De erfenis van Domela Nieuwenhuis voor ons land is niet gering. Hij heeft de basis gelegd  voor het afschaffing van de gedwongen winkelnering, voor het minimum loon, voor het ziekenfonds en het pensioenfonds voor arbeiders, voor een achturige werkdag, voor verbod op arbeid voor kinderen jonger dan 15 jaar, voor betaald zwangerschapsverlof…

Vooral in onze tijd waarin de zogenaamde 'vrije markt' mensen tot slaven maakt, zullen we de erfenis van Domela hoog moeten houden en zullen we desnoods samen op de barricaden gaan om deze vrijheid te bevechten.