Veenendaal

Vaste lezers van het SP VEENENDAAL WEBLOG weten dat ik jaarlijks, rond Pasen een overdenking schrijf, waarin ik steeds een parallel trek tussen het socialistische gedachtegoed en de wijsheden van Jezus van Nazareth en zijn vroege volgelingen. Elk jaar opnieuw blijkt het Nieuwe Testament uit de bijbel een goede voedingsbodem of inspiratiebron voor sociale en progressieve ideeen.

Deze stukken schrijf ik niet om mensen tot het christelijke geloof te brengen. Misschien is het juist omgekeerd: misschien schrijf ik ze om christenen zich thuis te laten voelen in de links-progressieve hoek van het politieke spectrum. Mijns inziens sluit de SP beter aan bij het gedachtegoed van Jezus dan veel kerken of de confessionele partijen doen.
Dit maakt van sociaal denken echter nog geen exclusief christelijke aangelegenheid. Of je je drijfveren voor Menselijke Waardigheid, Gelijkwaardigheid en Solidariteit nu uit de Bijbel, de Thora, de Koran, de Bagavit Ghita, Star Wars, Marx of jezelf haalt: iedereen is even welkom. Samen proberen we de wereld en stukje mooier te maken...

Sociaal en progressief denken is niet gebonden aan een religie. Maar uit religieuze documenten kan wel inspiratie geput worden voor dat denken. Mijn aanvliegroute voor deze overdenkingen is wellicht meer filosofisch dan theologisch van aard (hoewel de scheidslijnen tussen deze disciplines vaag zijn). Aantonen dat 'onze God de beste is', of dat er maar 'een waar geloof kan zijn' staat niet op mijn agenda, en hoort er ook niet op te staan.
Veel meer vraag ik me af: Wat is de moraal achter het verhaal? Wat kan ik hiermee? Hoe kan ik hiermee zin en richting aan mijn bestaan geven?
Ik schrijf niet om het denken uit te schakelen en de discussie te stillen. Ik schrijf juist om het denken en de discussie aan te wakkeren.

Met dezelfde insteek als mijn paas-overdenkingen, zal ik gedurende de zomer de Tien Geboden uit het boek 'Sjemot' of 'Exodus' behandelen. Niet om een Joods-Christelijk stempel te drukken, maar om de geest te scherpen. Voor iedereen.
Per artikel neem ik een gebod, dat ik tegen het licht houd. Daarbij stel ik de vraag wat ermee bedoelt wordt, en hoe het zich verhoudt tot de criteria van Menselijke Waardigheid, Gelijkwaardigheid en Solidariteit.

Toch zullen en verschillen zijn. Bij het beschouwen van de 10 geboden leg ik mezelf een belangrijke beperking op die ik niet heb in de paas-overdenking. Ik zal gebonden zijn aan een hele specifieke teksten, terwijl ik met de paas-overdenkingen vrijelijk kan 'shoppen' uit de evangelieen - en de rest van het Nieuwe Testament. Ik kan met de juiste selectie en combinatie(s) van teksten de bijbel 'naar mijn standpunt toe' schrijven. Dat is niet zozeer valsspelen: ik zoek teksten die bij een bepaald thema passen.
Door de basis van een artikel te koppelen aan en vaststaande tekst - te weten een specifiek 'gebod' - zie ik af van de luxepositie die ik met mijn paas-overdenkingen wel heb. Een moeilijker gebod kan ik niet zomaar naast mij neerleggen, zelfs niet als ik het er niet mee eens zou zijn - of het niet in het socialistische gedachtegoed zou passen.

Een tweede 'handicap' is dat de Tenach, of: het Oude Testament, over het algemeen een andere ethiek heeft dan het Nieuwe Testament. In het Nieuwe Testament gaat het vooral over naastenliefde en solidariteit, terwijl het Oude Testament vooral om tucht en orde draait.
En de Tien Geboden (aseret hadiwrot) vormen toch, als het ware, de Joodse grondwet. De facto dus het fundament voor tucht en orde. Komen daarin de socialistische kernwaarden wel voldoende naar voren, of blijft het bij van boven opgelegde gedragsnormen? En zijn de waarden die onder de normen liggen nog wel te herleiden?

De artikelen zullen dan ook niet eindigen met een uitleg waarom het behandelde gebod past in het socialistische denken. Veelmeer zal ik moeten formuleren of dit gebod bruikbaar is voor ALLE mensen (of in ieder geval: socialisten), of enkel voor de aanhangers van 'De Ene God' uit de monotheistische godsdiensten.

Dit alles gezegd hebbende kijk ik als schrijver - en hopelijk ook u als lezer - uit naar een spannende, intellectuele uitdaging om de zomer door te komen. Ik wens u veel lees- en denkplezier toe; en een mooie vakantie!

Groet,
Jan Breur

- Volg de reeks 'De Tien Geboden' HIER

- Lees de overdenkingen die ik rond Pasen schrijf HIER

- (Nog) meer zingeving op het weblog vind je HIER