Veenendaal

De waarde van Arbeid

Een goede baan is meer dan alleen een salaris. Een goede baan bevordert zelfstandigheid en discipline, en draagt ​​bij aan de gezondheid van de gemeenschap. Een goede baan is een middel om te zorgen voor de gezondheid en het welzijn van uw gezin, om een ​​huis te bezitten, en te sparen voor uw pensioen.
James H. Douglas, junior

Iedereen die voor een ander werkt, ontvangt minder dan dat hij of zij waard is. Als het er zo staat lijkt het misschien schokkend, maar je werk- of opdrachtgever wil winst maken op de vrucht van jouw arbeid.

Zoals ik in episode II heb uitgelegd, kun je waarde creëren door arbeid. Je kunt een kan melk verkopen tegen de waarde van een brood; maar als je de melk karnt tot boter en karnemelk kun je dit verkopen voor de waarde van twee broden. Door te karnen heb je dus de waarde van een brood bij-gecreëerd.
In episode III gaf ik aan dat schaarste mede-bepalend is voor de waarde; voor zowel materiële als immateriële commoditeiten. De vaardigheden die je meeneemt in je arbeid, vallen daar ook onder.
Wanneer jij in dienst treedt bij een ander, 'koopt' je werkgever je tijd en energie. Volgens de regels van de markt (zie episode VI), doet zij dit om daar 'winst' of 'nut' voor zichzelf uit te halen. Op een presentatie voor zelfstandige ondernemers hoorde ik eens hoeveel 'nut' het bedrijfsleven beoogt met de aankoop van jouw arbeid: een slechte werknemer brengt 3x haar geld op; een goede werknemer 10x. Werknemers die minder dan 3x hun geld opbrengen zijn niet welkom.

Hiermee is overigens niet gezegd dat werkgevers iets doen dat principieel onoirbaar is. Immers, als werknemer 'koop' je ook iets. Namelijk: een vast inkomen. En daar bovenop: alles waartoe je werkgever zichzelf verplicht wanneer het arbeidscontract getekend wordt. Dat is wat waard.
Of die waarde gelijk staat aan 2/3 tot 9/10 van je opbrengsten is natuurlijk voer voor discussie. Evenals de vraag waarom je MEER 'betaalt' voor je baan, naarmate je een BETERE werknemer bent.
Dat laatste probleem is te op te lossen, of ten minste te dempen, met bonussen en/of prestatieloon. Dat brengt echter weer nieuwe problemen met zich mee. Dankzij de crisis hebben we kunnen zien hoe perverterend zulke middelen kunnen werken. En daarbij is de 'kwaliteit' van een werknemer niet altijd evengoed meetbaar.

De vaststelling dat een baan in zekere zin koopwaar is, is een belangrijke. Dit betekent namelijk, dat zij onderhevig is aan marktwerking - het samenspel van vraag en aanbod. Dat de prijs of waarde van een baan afhankelijk is van schaarste.

Dat maakt werkloosheid, een schaarste aan banen, een interessant fenomeen. Voor werkgevers, in ieder geval. Bij een hoge werkloosheid kunnen zij goedkoop arbeid 'kopen' van werkzoekenden, en (dus) banen duur aan hen 'verkopen'.
Het is niet voor niets dat bij een stijgende werkloosheid, de lonen en arbeidsvoorwaarden achteruit kachelen.
Werkloosheid is een machtsmiddel van werkgevers om zonder al teveel te investeren aan 'arbeid' te komen: "voor jou tien anderen" is een uitspraak die graag gebezigd wordt.

Economen kennen de theorie van de "natuurlijke werkloosheid"; er moet voldoende werkloosheid zijn om de arbeid te disciplineren, zodat er geen loon-prijsspiraal ontstaat. Werkloosheid geldt hier als sturingsinstrument. In Nederland moet de werkloosheid 4-5% wil zij volgens deze theorie haar werk doen - een lagere werkloosheid is 'gevaarlijk'.
Aan het einde van de jaren '90 beklaagde toenmalig minister van Economische Zaken, Annemarie Jorritsma (VVD) zich erover dat er "te weinig werklozen" in Nederland zijn, waardoor de arbeid "te duur" werd. Deze uitspraak heeft zij, mogelijk op stevig aandringen van haar adviseur, nooit herhaald...
Feit is: werkloosheid houdt arbeid goedkoop - en dus het rendement op banen hoog.

Wanneer je dit weet, kijk je met andere ogen naar onderhandelingen van de regering met de sociale partners, om de werkloosheid 'aan te pakken'.
Werkgevers willen wel extra banen creëeren, maar willen er wel wat voor terug: versoepeling van het ontslagrecht, bevriezing van lonen, uitholling van de CAO's...
En nu weten we waarom.
Bij dergelijke onderhandelingen wordt er van de werkgevers niet ALLEEN gevraagd om te investeren in banen. Er wordt ook van hen gevraagd om afstand te doen van werkloosheid ~ hun machtsmiddel. Daar willen zij voor worden vergoed.
In dergelijke onderhandelingen is werkloosheid verworden tot commoditeit, die werkgevers willen 'verkopen'.
De vraag is echter, of de werkgevers wel de rechtmatige eigenaren van de werkloosheid zijn ~ of dat zij zich hier aan een vorm van 'heling' schuldig maken.

Kapitalisten maken zich ogenschijnlijk niet zo druk over de ethische kant van hun werloosheidspolitiek. Ze handelen volgens het economische principe van Johan Cruyff (1947): "Als wij de bal hebben, kunnen hun niet scoren."
Als werknemer, arbeider, weet je nu dus wat je waard bent...