Veenendaal

Foto: SP Veenendaal

referendum 6 april

Aanstaande woensdag is het zover. Dan mogen wij onze mening geven over het associatieverdrag tussen de EU en de Oekraïne, bij het eerste correctieve referendum dat Nederland meemaakt.

Ongeacht wat de uitslag zal zijn, en ongeacht de motieven van de club die (mede) verantwoordelijk is voor de totstandkoming van het referendum, is dit een mijlpaal in de democratie. Wat mij betreft, mogen er nog vele referenda volgen; over tal van onderwerpen.

Toch zijn er groeperingen in onze samenleving, die minder hart voor de democratie hebben. Die niet willen dat gewone mensen zich uitspreken over te voeren beleid. Dat is "niet iets voor gewone mensen", beweren ze. Niet geheel toevallig zijn dat voorstanders van het associatieverdrag. Niet geheel toevallig hebben die baat bij een zo laag mogelijke opkost. Zij willen dat het referendum een flop wordt.

Dan zijn er nog de partijen die weliswaar oproepen om te stemmen, maar die suggereren dat slechts één keuze democratisch is - en de andere indruist tegen de democratie. Veelal gecombineerd met koude-oorlogretoriek proberen ze tegenstanders van het associatieverdrag neer te zetten als antidemocraten.
Ironisch genoeg is zien ze de balk in hun eigen oog niet, waar ze hun opponenten beschuldigen van een splinter. De essentie van democratie is immers dat mensen een keuze hebben. Ontneem die keuze, en je hebt hooguit een schijndemocratie naar het voorbeeld van China en de oude Sovjet-Unie. Juist datgene waar ze zelf voor waarschuwen.

Je helpt de democratie door te stemmen. WAT je vervolgens stemt, is geheel je eigen zaak. Niemand anders dan jijzelf bepaalt jouw stem. DAT is democratie.

Ik zal TEGEN het verdrag stemmen. Niet alleen omdat er dermate veel absurde taalfouten in staan, dat het zeer waarschijnlijk is dat de beleidsmakers het verdrag niet eens gelezen hebben. Ik zie het verdrag vooral als een speeltje van de oligarchen en technocraten, waar gewone mensen - noch in de EU, noch in Oekraïne - iets mee opschieten. Daarbij zal het de interne spanningen in de Oekraïne tussen het pro-Europese en pro-Russische gedeelte van de bevolking verder opvoeren. Terwijl het er daar al bloederig genoeg aan toegaat.

Volgens voorstanders van het verdrag zou ik daarmee Rusland en Poetin in de kaart spelen. En we zijn weer terug bij de koude-oorlogretoriek.
Ja, Poetin is geen voorstander van dit verdrag. Ja, Poetin heeft zich al een deel van de Oekraïne (de Krim) toegeëigend. Ja, Poetin is een schurk.
Maar de wereld is niet zwart-wit. Dat Poetin - tegenstander van het verdrag - niet deugt, maakt NIET automatisch dat het verdrag zelf dus WEL deugt.

Natuurlijk is het verstandig om rekening te houden met de reactie van Poetin op dit verdrag. Dat speelt zeker mee in mijn achterhoofd, als het gaat om mijn stem. We hebben allemaal kunnen zien waartoe hij in staat is als hij het op z'n heupen krijgt.
Maar daarom is het ook belangrijk om hem niet teveel macht toe te kennen. En dat doe je wel, als je hem je enige, of doorslaggevende, argument laat zijn voor - of tegen - dit associatieverdrag.
Niet Poetin, maar JIJZELF, dient te bepalen wat je woensdag stemt.

En, nogmaals, wat voor mij van doorslaggevend belang is, is hoe dit verdrag uitpakt voor gewone mensen. En voor hen is dit niet goed.

Voorstanders zeggen dat het juist wel goed is voor gewone mensen. Immers, vanwege de mensenrechtenparagraaf. En de corruptiebestrijding. En, om ons gerust te stellen, wordt er vaak bij gezegd dat de EU wel meer associatieverdragen is aangegaan - bijvoorbeeld met Turkije.

En laat dat nu de reden zijn, waarom ik helemaal niet gerust bent gesteld. De mensenrechtensituatie in Turkije is belabberd, en premier Erdogan doet als schurk niet onder aan Poetin.
Een associatieverdrag met de EU heeft geen cent bijgedragen aan de mensenrechten aldaar.

En hoe effectief is de EU geweest bij de bestrijding van corruptie? Of het nu gaat om landen met wie de EU een verdrag heeft, of om de eigen lidstaten... ik heb er weinig van gemerkt.
Was corruptiebestrijding een kwaliteit van de EU geweest, dan waren de zuidelijke lidstaten - en Griekenland in het bijzonder - nooit ten prooi gevallen aan de Eurocrisis. Of wel soms?
Uit de recent verschenen Panama Papers blijkt zelfs, dat ons eigen Nederland een belangrijke facilitator is van de corruptie van Petro Porosjenko - de president van Oekraïne.

Het associatieverdrag zou goed zijn voor de positie van LGBT's en minderheden in de Oekraïne. Want hoe goed is hun positie in (met name) de Oostelijke lidstaten van de EU?

En terwijl de 'voordelen' van het associatieverdrag op hun best wensdenken zijn te noemen, vormen de nadelen een realistisch scenario. Uit onderzoek van TNI blijkt, dat het verdrag de Oekraïne zal devalueren tot een goedkoop productieplatform voor de EU. Niet bepaald in het belang van gewone mensen, dunkt mij.

Daarom stem ik woensdag TEGEN het associatieverdrag.
Niet vanwege Poetin. Niet vanwege Westers of Russisch imperialisme. Niet simpelweg 'omdat het kan'.
Maar omdat ik de voordelen van dit verdrag voor gewone mensen voor mijn ogen zie verdampen, terwijl de nadelen zich opstapelen.
Omdat het verdrag vooral ten goede komt aan een elite die toch al niets te klagen heeft, maar ten koste gaat van gewone mensen - hier èn daar.
Omdat dit verdrag niet de manier is om internationale solidariteit te bedrijven. In tegendeel!

Dit zijn mijn overwegingen. Je mag er anders over denken. Daarvoor zijn we een democratie.
Maar ik hoop wel dat je gaat stemmen. Of het nu VOOR, TEGEN of desnoods BLANCO is.
Zie ik je woensdag bij de stembus?

Jan Breur
Fractievoorzitter SP Veenendaal