Veenendaal

vijf zuilen / zomerspecial 2016

Volgens de overlevering, is Abraham ooit in verzoeking gebracht om zijn eigen zoon te offeren. Dit verhaal speelt een centrale rol bij het Islamitische offerfeest, alszo ook bij de Hadj; de vijfde zuil van de Islam...

De Hadj wordt voorgeschreven in de Koran, te weten in het Soera Het Geslacht/Huis van Imraam (Amram):

Daarin zijn duidelijke tekenen: het is de plaats van Abraham en wie het binnengaat is in vrede. En de bedevaart naar het Huis is door God aan de mensen opgelegd die er een weg naartoe kunnen vinden. En wie niet gelooft, God is voorzeker Onafhankelijk van alle werelden.
Soera Het Huis van Imraam
vertaling: altafsir.com

Het verhaal wil dat God Abraham op de proef stelde, door hem te vragen om zijn zoon te offeren. Omdat Abraham ervan uitging dat God nooit iets zondigs zou vragen, gehoorzaamde hij - om op het laatste moment van deze beproeving ontslagen te worden. God bood het alternatief om in plaats van Abraham's zoon een ram te offeren. De moraal van het verhaal is dat God weliswaar gehoorzaamheid vraagt, maar geen mensenoffers (in tegenstelling tot andere goden die in die tijd aanbeden werden).

Dit verhaal maakt eveneens uit van de Joods-Christelijke overlevering; het staat beschreven in het boek Genesis (Beresjiet), 22:1-19. In Hebreeën 11:17 wordt er eveneens naar verwezen. Joden en Christenen geloven dat Isaäk de betreffende zoon was; Moslims zijn hierover verdeeld. Over het algemeen wordt er uitgegaan van Ismaël (stamvader van de Arabieren), maar er wordt ook wel geloofd dat het Isaäk betrof. Hoe dan ook: het was Abraham's zoon die gered werd van het altaar.

De Hadj dient door elke Moslim die het zich financieel en qua gezondheid kan permitteren, minimaal één keer in de levensloop worden gedaan. Het is een bedevaart naar Mekka in de maand Dhul Hijja (de twaalfde maand in de Islamitische kalender), die gepaard gaat met diverse rituelen. De Hadj wordt afgesloten met het Offerfeest, dat door Moslims wereldwijd wordt gevierd.
Iemand die de Hadj volbracht heeft, mag zichzelf Hadji noemen.

Bedevaart

Hoewel plaats en betekenis kan verschillen, is een bedevaart niet specifiek iets Islamitisch. Natuurlijk, de Hadj is één van de Zuilen waar het de Islam op steunt, maar er zijn meerdere bedevaarten te bedenken.

Talloze Christenen bezoeken Santiago de Compostella en Lourdes. Het Vaticaan wordt drukbezocht tijdens de Christelijke feestdagen. Jeruzalem trekt vele gelovige Joden, Christenen en Moslims aan vanwege de heilige betekenis die daar aan verschillende locaties binnen de stad wordt gegeven.
Hindoes reizen af naar de Ganges om daar hun ziel te reinigen. Sikhs bezoeken de Gouden Tempel (Harmandir Sahib) te Amritsar. Bodhgaya, Sarnath, Kushinagara en Lumbini, in India en Nepal zijn belangrijke bedevaartsoorden in het Boeddhisme. In het Paganisme zijn/waren dat plaatsen als Glastonbury en Stonehenge.
Zo zijn er in elke religie wel plaatsen van betekenis die bezocht moeten worden of aantrekkingskracht hebben op gelovigen.

Maar niet alleen religies kennen de bedevaart. Ook zijn er 'seculiere bedevaarten' te bedenken. Plaatsen die aantrekkingskracht hebben op mensen, vanwege hun speciale betekenis.
Graceland. Het graf van Jim Morrisson. Het standbeeld van Tito. Arlington Cemetary, en allerhande memorials in Washington D.C. Ground Zero in New York. Het geboortehuis van Karl Marx in Trier.

Wanneer ik ergens ben, in het buitenland, probeer ik plekken te bezoeken die een verhaal vertellen. Iets van de geschiedenis doorgeven. En in dat opzicht is Berlijn een schatkamer. Zoveel plekken, zoveel monumenten om stil te staan bij de Tweede Wereldoorlog, de Koude Oorlog en andere belangrijke historische gebeurtenissen. Zo bezien mag de stad Berlijn ook wel als bedevaartsoort worden beschouwd.

Boeddha schijnt gezegd te hebben dat een bezoek aan Bodhgaya, Sarnath, Kushinagara en Lumbini (plaatsen die in zijn leven een belangrijke rol speelden) een sterke emotie zal voortbrengen bij gelovigen (Boeddhisten).
Maar het is breder. Het bezoeken van een bijzondere plek roept sowieso sterke emoties op wanneer die plek betekenis voor jou heeft. Of dat nu de Ka'aba is, het Roosevelt memorial, of het graf van een dierbare.

Al die heisa...

Op grond van de kernwaarden MENSELIJKE WAARDIGHEID, GELIJKWAARDIGHEID en SOLIDARITEIT zie ik geen enkele aanleiding om de Hadj of welke bedevaart dan ook af te keuren. Integendeel; wie meent zich te kunnen sterken door het ondernemen van een bedevaart, moet dit vooral doen!

En de heisa die types als Geert Wilders en Donald Trump maken over de Islam snap ik ook niet. Een categorische angst jegens een godsdienst die zich berust op de principes van geloofsbelijdenis, gebed, goede werken, vasten en bedevaart is toch nergens voor nodig? Geen van deze principes is kwaadaardig. Ze sluiten weliswaar niet allemaal aan bij de Liberale logica, maar met het nastreven van deze principes doe je een ander geen onrecht aan.
Waarom niet leven en laten leven?
Nee, ik zal de terreur van ISIS, AlQueda en Boko Haram niet ontkennen of bagatelliseren. Onder de vlag van de Islam worden wereldwijd verschrikkelijke dingen gedaan. Maar dat deze organisaties zich Islamitisch noemen, maakt hen nog niet representatief voor de Islam als geheel.
Ik denk aan Ahmed Marabet, de agent die bij de aanval op Charlie Hebdo is omgekomen. Ik denk aan Lassana Bathily, de medewerker van die supermarkt, die enkele dagen later zes klanten van een terroristische aanval redde. Ik denk aan Ismaël El Iraki, die de aanval op de Bataclan heeft overleefd en fundamentalisme openlijk afkeurt. En aan Didi, die tijdens diezelfde aanval met gevaar voor eigen leven zoveel mogelijk mensen probeerde te redden. Ik denk aan Humayun, de zoon van Khizr Kahn, die postuum de Bronzen Ster van het Amerikaanse leger ontving voor het redden van zijn medesoldaten.
En ja, ik denk ook aan mijn dierbare vriendin, Fatima Bichbich, die in haar tijd in de SP-fractie van onschatbare waarde was.
Zij zijn stuk voor stuk Moslims - en stuk voor stuk goede mensen.

Het verengen van de Islam tot walgelijke terreurgroeperingen doet geen recht aan de veelzijdigheid van het geloof. Het geloof staat op zichzelf niet gelijk aan bloedvergieten - het is maar net hoe het wordt toegepast. Maar dat geldt voor alle religies en ideologieën.
Ja, onder de vlag van de Islam wordt er bloed vergoten. Maar er worden ook goede dingen gedaan. En als je het verhaal van Abraham erbij neemt, zou je kunnen stellen dat die goede dingen dichter bij de 'ware' Islam staan dan de gruwelen. De Liefde vraagt immers niet om mensenbloed, maar om loyaliteit.
Ik ben loyaal aan de Liefde. Aan de kernwaarden MENSELIJKE WAARDIGHEID, GELIJKWAARDIGHEID en SOLIDARITEIT. En aan iedereen die zich daar met mij voor wil inzetten. Christen, Moslim, of wat dan ook.

Een hele goede zomer toegewenst!