Veenendaal

Zomerspecial 2016

De Zomerspecial. Een essayreeks, een serie beschouwingen. Een verdiepingsslag; om je brein levend te houden tijdens de vakantie. Hij is er weer...

Zoals elk jaar zal er één centraal thema zijn, waaraan de teksten worden opgehangen. Dit jaar zullen dit de Vijf Zuilen van de Islam zijn ~ de vijf principes waarop deze religie rust. En ja, dat is in dit tijdsgewricht een vrij controversieel thema. Wanneer je een breed beleden religie bespreekt, kun je het immers op voorhand al niet goed doen. Dat merkte ik al aan de reacties die ik kreeg op de reeks 'Tien Geboden', naar aanleiding van de Tien Geboden uit de Bijbel. Orthodoxe christenen hadden kritiek dat ik niet op 'de juiste wijze' omging met de Heilige Schrift; verstokte atheïsten vonden het thema 'niet van deze tijd'.
Ik kan mij goed voorstellen dat deze sentimenten nog sterker leven bij een Islamitisch thema. Deze godsdienst staat immers al volop in de aandacht van de media; en zeker niet positief. Je kunt er niet omheen dat er radicale groeperingen zoals ISIS, Al Quaeda en Boko Haram bestaan. Evenmin kun je er niet omheen dat er in de westerse landen geradicaliseerde, xenofobische politieke groeperingen zijn, die de haatpraat van Geert Wilders nog doen verbleken.
Die uitersten zijn gelukkig zeldzaam. Maar om te voorkomen dat net die ene radicaal - van welke kant van het spectrum dan ook - zijn vooringenomen standpunt op onbeleefde wijze botviert, is het misschien handig om even langs te lopen wat er van deze reeks te verwachten valt.

Spelregels

1. Dit is geen pro-/anti- Islampropaganda

De SP is geen religieuze partij. Over 'het bestaan' van welke God dan ook heeft de partij geen standpunt. Het is niet aan de SP om een bepaalde religie naar voren te schuiven als 'de juiste'; evenmin om een andere religie naar beneden te halen als 'fout'.

De Godsdienstvrijheid is een groot goed. Iedereen mag geloven wat ze wil. Christenen, Moslims, Atheïsten, Joden, Boeddhisten, Pastafari's, Hindoes ~ ieder mens is gelijkwaardig, en dus is elke religie (of afwezigheid daarvan) dat in beginsel ook.

Echter, religie is meer dan een Opperwezen en verhalen. Het is ook een samenhangend geheel van waarden, normen, opvattingen, en ideeën - of beoogt dit te zijn. In die zin zou je het een ideologie kunnen noemen. Die kunnen overeenkomen of botsen met die van anderen - en dat is waar discussie mogelijk is.

Wie echter hoopt op een betoog waarin wordt beargumenteerd waarom de Islam een kwaadaardig fenomeen is, is hier aan het verkeerde adres. Die kan maar beter kijken of 'Fitna' (Geert Wilders) nog ergens op YouTube te vinden is.
Wie hoopt dat ik ga uitdragen dat de Islam louter goed is, is hier ook niet aan het juiste adres. Die kan beter eens naar een Moskee gaan. Daar zijn mensen die veel beter, en met oprechte overtuiging, kunnen uitleggen hoe mooi de Islam is. Ik kan dat niet; ik ben geen Moslim.

2. Leren van elkaar, leren over elkaar

Als deze Zomerspecial dan geen propaganda voor of tegen de Islam beoogt te zijn ~ wat is het dan wel?

Allereerst is het een verkenning. Puur om de Islam beter te leren kennen. Hoewel ik in mijn leven veel Moslims heb mogen ontmoeten, en aan mijn kennissenkring heb mogen toevoegen, ben ik geen kenner van de Islam. Ik heb de Koran gelezen, en ik heb over de Islam gelezen, maar ik  pretendeer geen kenner te zijn. Ik heb over de Vijf Zuilen gehoord, maar er nooit bij stilgestaan. Dit lijkt me een goede gelegenheid ervoor.

In 'Politeia' verdiepte ik me in de (mogelijke) werking van een samenleving, in 'Het Kapitaal' verdiepte ik me in de economie, en in 'Tien Geboden' gaf ik een beschouwing over... de Tien Geboden.
Geen van deze Zomerspecials kan worden gezien propaganda voor of tegen het 'origineel', en Vijf Zuilen moet dat evenmin.

Een kwart van de wereldbevolking is Moslim. Meer dan 1 op de 20 inwoners van Nederland is Moslim. Dat zijn veel mensen. Het kan geen kwaad om enige 'basics' over hun godsdienst te weten te komen. Dat je het snapt. Dat je weet wie je buurvrouw is, en waarom ze bepaalde dingen doet.
Behoor je juist tot die 1 op de 20 Nederlanders die Moslims is, dan is het wellicht interessant om te lezen hoe een niet-Islamitische landgenoot je geloof interpreteert. Waar de spijker op z'n kop wordt geraakt, en waar de plank finaal mis wordt geslagen. Dat je snapt hoe je soms niet gesnapt wordt.

Kortom: we kunnen leren van elkaar. En leren over elkaar. En dat lijkt me een goede basis om samen te leven en de dialoog aan te gaan. Om het denken over onszelf en elkaar op een hoger plan te trekken. Met respect voor alle verschillen en overeenkomsten.

3. Allah = God = Liefde

Religies hebben soms te maken met concepten die in een 'aardse' ideologie niet voorkomen. Om te beginnen: een Opperwezen. Wil je zo'n concept vertalen naar iets wat ook buiten die specifieke religie geldt, dan is dat op zijn zachtst gezegd niet makkelijk.
Zoals te lezen is bij mijn beschouwing op het Eerste Gebod (uit: Tien Geboden) is me dat voor de Joods-Christelijke god (God) gelukt. Sterker nog: de Bijbel zelf droeg een mooie vertaling aan: Liefde. Deze vertaling is te vinden in 1 Johannes 4, vers 16.

Mocht ik het concept 'Allah' naar iets aards moeten vertalen, dan zal ik diezelfde vertaling gebruiken. Allah ìs immers de Joods-Christelijke god. De Islam is een zus van het Jodendom en Christendom; de bijbelse profeten worden gezien als voorgangers van Mohammed. En 'Allah' betekent ook letterlijk 'God'.
Dat een naam vertaald wordt naar een andere taal, doet het niet naar een andere persoon verwijzen. Johannes en Paulus zijn (tenzij je het over de Beatles hebt) dezelfde apostelen als John en Paul. En Pope Francis is dezelfde paus als Paus Franciscus. Dus laten we alsjeblieft niet doen alsof God en Allah twee verschillende opperwezens zijn.

Dit gezegd hebbende... op het moment dat een vertaling naar een aards concept niet nodig is, en ik het dus over het Opperwezen heb (waarmee ik dus niet wil zeggen dat je erin moet geloven; zie 1), duid ik dit opperwezen aan met 'zijn' Nederlandse naam. God dus.
Ik wens niet mee te werken aan segregatie, dus doe ik ook niet mee met de illusie dat God en Allah, mochten ze bestaan, twee verschillende Opperwezens zijn.
Allah is hetzelfde als God, en God laat zich vertalen als liefde.

4. Vrede zij met hem, uiteraard

Voor Moslims is het gebruikelijk om, als zij het hebben over de Profeet Mohammed, achter zijn naam de woorden "vrede zij met hem" toe te voegen, of afgekort: "vzmh".

Omdat ik geen Moslim ben, en met het oog op de leesbaarheid, zal ik die toevoeging achterwege laten. Het telkens herhalen van deze vier woorden, of letters, voegt naar mijn inzien niets toe aan het denkproces dat centraal staat. Daarbij voelt het toevoegen van deze woorden aan als een religieuze handeling en - zie 1 - dat is niet de bedoeling.

Echter, ik heb geen enkele reden om iemand, die al eeuwen niet meer leeft, de vrede te ontzeggen. Uiteraard wens ik hem vrede toe, zoals ik iedereen vrede toewens. Ik zal het echter niet keer op keer expliciet opschrijven.
Wie waarde hecht aan de toevoeging "vzmh", mag uiteraard de letters er zelf bij-interpreteren.

5. Veel leesplezier

Op dit moment weet ik nog niet welke kant het opgaat met deze Zomerspecial. De ervaring leert dat, zodra ik eenmaal aan het schrijven sla, er zich steeds weer nieuwe mogelijkheden voordoen. Hoe dicht ik blijf bij het thema, of hoe ver ik me laat meevoeren door terzijdes, of in hoeverre ik bepaalde zaken ombuig tot mijn eigen ding... het wordt elke keer anders dan ik van tevoren heb bedacht - en dat is ook de charme van de Zomerspecials.

Ik hoop dat ik jou, als lezer, minstens evenzeer verras als dat ik mezelf verras. In de goede zin van het woord.

Al met al wens ik je veel leesplezier toe!