Veenendaal

Nu we, na de uitspraken van Verene Shepherd geen bruikbaar of objectief oordeel hoeven te verwachten of onze Hajji Firuz - Zwarte Piet - nu wel of geen racistisch fenomeen is, zit er niets anders op dan zelf maar op onderzoek uit te gaan. En om erachter te komen of 'Piet' nu wel of geen slaaf is (geweest), is de eerste logische stap om eens te kijken naar zijn werkgever. Is de Sint een goedheiligman, of een slavendrijver?

Toen Europa gekerstend werd, was het tijd voor de Germaanse oppergod Wodan om te pensioneren van zijn baan als dakenrijder. Zijn opvolger diende te passen in de nieuwe christelijke traditie (immers, allerhande heidense gebruiken werden verchristend), en de keuze viel op de heilige Nicolaas.

Nicolaas was tijdens zijn leven in de vierde eeuw NC bisschop van het Turkse Myra. Hij stierf, werd in Demre begraven en enkele eeuwen later herbegraven in het Italiaanse Bari om zijn stoffelijk overschot uit handen van de oprukkende Islamieten te houden.

Waarom uitgerekend Nicolaas de 'Wilde Jacht' van Wodan mocht overnemen is niet bekend, maar hij was niet de eerste de beste. Hij had al de nodige wonderen op zijn naam staan, waaronder: het tot leven wekken van drie vermoorde studenten, de bevrijding van drie ten onrechte ter dood veroordeelde legeraanvoerders, het vermenigvuldigen van graanzakken (waarmee hij Myra voor de hongersnood behoedde), het bedwingen van een storm waardoor hij een schip redde, en het niet laten koken van een kind dat door zijn moeder in een badkuip op het vuur was achtergelaten (lang verhaal...).

Het verhaal dat echter van belang zijn in de discussie over Zwarte Piet is de 'Legende Aurea'. Een verhaal waaruit niet alleen de herkomst van het strooigoed te herleiden is, maar ook Sint's opvatting over slavernij.
Er leefden eens drie dochters in een arm gezin. Het gezin was zo arm, dat de vader geen bruidsschat voor zijn dochters kon veroorloven. Voor de dochters restte het (toen) enige alternatief voor het huwelijk: leven in armoede als slavin.
Omdat Bisschop Nicolaas dit niet wilde laten gebeuren, gooide hij op verschillende momenten geldstukken het huis in, die - volgens de overlevering - in de schoenen van de meisjes terechtkwamen die bij de haard stonden te drogen.
Hiermee voorkwam Nicolaas dat de meiden werden veroordeeld tot een slavenbestaan.

Ook na zijn dood bleef Nicolaas zich inzetten tegen de slavernij. Zo redde hij de jongen Basilios uit zijn slavenbestaan, nadat Arabische piraten deze een jaar eerder uit Myra hadden weggeroofd en hadden verhandeld. (Zowel de ontvoering als de redding van Basilios vond plaats op 6 december).

En dan is er nog het verhaal van de Ethiopische slaaf Piter, die de heilige Nicolaas had vrijgekocht op de slavenmarkt van Myra. Uit dankbaarheid zou deze Piter bij Nicolaas zijn gebleven; een samenzijn waaruit een hechte vriendschap voortvloeide. Piter zou wel eens de eerste Zwarte Piet geweest kunnen zijn.

Deze geschiedenis lezende staat de goedheiligman boven iedere verdenking waar het slavernij betreft. Het is duidelijk dat de Sint slavernij niet gedoogt. Daarbij kun je Nicolaas ook geen racisme in de schoenen schuiven, want in een groot aantal verbeeldingen van Sinterklaas is hij zelf ook zwart. In Bari, de thuishaven van zijn beenderen, kennen ze hem als 'San Nicola Nero', aftewel 'Sint Nicolaas de Zwarte' of 'Zwarte Sint Nicolaas'.

Maar waar o waar komt dan de asociatie met de slavernij vandaan? Hoe komt het dat onze Sint anno 2013 in het verdachtenbankje staat?
Ik denk dat we daarvoor eens moeten kijken naar het werk van Jan Schenkman...

WORDT VERVOLGD IN: "SCHENKMAN EN ZIJN KNECHT"

_____

Aanbevolen: lees ook "De Zwarte Man" HIER