Veenendaal

Laten we het maar weer eens over racisme hebben. Geen gemakkelijk onderwerp. Voor niemand. Maar een partij die Menselijke Waardigheid, Gelijkwaardigheid en Solidariteit als grondbeginselen heeft, dient racisme te bestrijden. En dus moeten we het er over hebben.

Als er een website of facebookpagina bestaat, die er puur is om een bepaalde bevolkingsgroep op basis van etnische stereotypen belachelijk te maken, dan is dat racisme. Daar zal iedereen het over eens zijn.
En als de 'bepaalde bevolkingsgroep' nu eens de witte Nederlander was. Is het dan nog steeds racisme?
Tsja, dan beginnen mensen toch te twijfelen...

Zo niet Facebook, dat de pagina "Tatta's be like" verwijderde, na een aantal (vermoedelijk georganiseerde) klachten. De pagina ventte allerlei stereotypen uit over de witte Nederlander; het woord 'Tatta' betekent aardappel - en is een scheldwoord.
Hypocriet als Facebook is (over de hypocrisie van FB kun je hele boekwerken schrijven), mogen allerlei haatpagina's tegen niet-blanken, veelal beheerd door PVV-aanhangers, wel bestaan. En die woekeren dan ook volop ~ zowel op Facebook als op het internet als geheel...

Het bericht dat "Tatta's..." verwijderd was, kwam per tweet tot mij via Quinsy Gario. Waar Twitter al niet goed voor is.
In plaats van dat we het eens waren dat die racistische PVV-sites (dan ook) verwijderd zouden moeten worden, ontstond er een zeer onaangename discussie over de vraag of "Tatta's..." wel of niet ook een racistisch fenomeen was.

Laat ik voorop stellen dat "Tatta's..." nog geen kinderspel is vergeleken met wat whitey op wereldschaal en in historisch perspectief heeft aangericht jegens de donkere mensen - en dat nog steeds volop doet.
Slavernij, genocide, stelselmatige achterstelling. Dat is even wat anders dan een facebookpagina met stereotype grapjes. En hoewel donkere en lichte mensen in Nederland anno nu voor de wet gelijk zijn, leven de vooroordelen tegen donkere mensen ongenadig voort. Een 'uitheemse' achternaam zet je op achterstand bij sollicitaties; met een donkere huid ben je vaker dan je denkt of gerechtvaardigd is op voorhand al verdacht van criminele activiteiten (of zelfs een criminele levensstijl).
In die context is "Tatta's..." volkomen onschuldig - en had Facebook veel meer prioriteit moeten geven aan het verwijderen van de haatsites van PVV'ers en neonazi's.

Maar dan kijk je puur naar resultaat; naar uitkomst. Dat verandert niets aan de intentie van "Tatta's...", namelijk het exploiteren van minachting voor een bevolkingsgroep, op basis van etnisch-culturele achtergrond. Dat het andersom ook gebeurt, en op veel grotere schaal en in veel ernstiger vormen, kan en mag daar geen rechtvaardiging voor zijn.
Als ik iets steel van een neoliberaal, ben ik nog steeds een dief. Ook al hebben de neoliberalen nog zoveel van de samenleving afgepakt.
Als een vrouw een man aanrandt, is zij nog steeds een aanrander. Ook al staat het in geen enkele verhouding tot het seksuele geweld dat mannen (op wereldschaal en in historisch perspectief) tegenover vrouwen hebben gepleegd.
Als donkere mensen een bevolkingsgroep - in casu witte mensen - omwille van etniciteit afserveren, is dat in essentie net zo racistisch als wanneer het omgekeerd zou gebeuren.

De clash tussen Gario en mij was feitelijk een clash tussen de gevolgenethiek en de plichtethiek. En omdat we elk een ander uitgangspunt hadden, kwamen we er niet uit.
Gario bekeek het van de gevolgenethiek: de witte Nederlanders hebben al zo'n grote voorsprong ten koste van de donkere Nederlanders, dat je "Tatta's..." geen racisme kunt noemen.
Ik vloog aan vanuit de plichtethiek: discriminatie is fout - ongeacht in welke richting het plaatsvindt.
De discussie eindigde met een beschuldiging van Gario aan mijn adres, dat ik aan het gaslighten was.
Ik moest er een nachtje over slapen om te herkennen dat we elk vanuit verschillende, onverenigbare, ethische kaders redeneerden.

Alsof dat nog niet complex genoeg is, is de samenleving ook nog eens niet zo zwart/wit (no pun intended) ingericht dat donker synoniem is voor een achtergestelde positie, en licht voor een gespreid bedje.
De donkere man achter de vuilniswagen heeft een totaal andere positie dan de donkere man in de directiekamer. En de witte grachtengordelyup is niet te vergelijken met de witte afgekeurde tegelzetter in een achterstandswijk.
Wie weet voelt die laatste zich inmiddels wel een minderheid. Wie weet ervaart hij wel dat "de buitenlanders" hem zijn leefomgeving, veiligheid, inkomen, feestdagen hebben afgepakt - of bezig zijn dat te doen. Laten we wel wezen: er is een groep witte mensen die gemarginaliseerd raakt. Die groep is groter dan wordt toegegeven. Geert Wilders is niet voor niets populair in 'pracht-', 'kracht-' en andere eufemismewijken.
Voor die groep witte Nederlanders is een website als "Tatta's..." wellicht de zoveelste provocatie van een in hun ogen bevoorrechte groep.

Naast ethisch kader en sociaal-economische klasse is er ook nog een verschil in mensbeeld, dat onbenoemd is gebleven. En welke gevolgen dat mensbeeld heeft voor de discussie.
Door een onderscheid maken tussen discriminatie van wit naar donker, en discriminatie van donker naar wit, maak je feitelijk een onderscheid tussen witte en donkere mensen.
In mijn ogen doet Gario dat: witte mensen zijn voor hem 'daders' die iets goed te maken hebben; donkere mensen zijn 'slachtoffers' die iets moeten terugwinnen.
Tot op zekere hoogte - de eerdergenoemde sociaal-economische verschillen binnen beide groepen buiten beschouwig latend - is dat onderscheid gerechtvaardigd. De witte mens heeft immers gefloreerd, mede door de donkere mens achter te stellen.

Maar dat onderscheid moet wel begrensd worden. Het is unfair om witte mensen op voorhand respect te ontzeggen, omdat zij 'toch al bevoorrecht' zijn.
Daarbij is het ook nog eens respectloos jegens donkere mensen om hen andere rechten en plichten toe te kennen dan anderen.
Hoef je van een donker iemand niet te verwachten dat zij zich aan dezelfde fatsoensregels als witte mensen houden? Is "hij is zwart, dus hij mag dat" een wenselijke rechtvaardiging voor horkerig gedrag? Dat lijkt me niet.
Helaas voor Gario is dat wel de indruk die hij bij me heeft achtergelaten; hij lijkt donkere mensen het morele actorschap te ontnemen.

Het is een ongemakkelijke waarheid dat - als mijn beeld van Gario klopt* - hij discrimineert op basis van etniciteit. Even ongemakkelijk is het, dat hij daarmee noch witte, noch donkere mensen een dienst bewijst.
Het is een ongemakkelijke waarheid dat ik - alle nuances in acht nemend - uiteindelijk bij mijn standpunt moet blijven dat "Tatta's be like" in essentie een racistische Facebookpagina is.

Dit gezegd hebbende, kom ik op de laatste en ongemakkelijkste waarheid. Het racisme van "Tatta's..." en Gario is volkomen onschuldig als je het vergelijkt met het racisme dat nog teveel witte mensen uitoefenen op donkere mensen.
"Tatta's..." is misschien de splinter in het oog van donkere mensen; er zit ontegenzeggelijk een balk in het oog van witte mensen. Ongetwijfeld ook in mijn eigen oog...

*) Quinsy Gario ken ik van enkele media-optredens en één discussie op Twitter. Dat beeld is vooralsnog te beperkt om definitieve conclusies aan te verbinden, en dient in dit artikel dus als werkaanname.

• Mannen zijn idioten... (@rouhof)
• Je suis Charlie