Veenendaal

"Op een vrouw stemmen? Maar ik ben een man!" Eén van de reacties op de oproep om met de gemeenteraadsverkiezingen op een vrouw te gaan stemmen. Want waarom zou je als man op een vrouw stemmen? Waarom zou je als witte Veenendaler op iemand met een migranten achtergrond gaan stemmen? Er was een tijd dat we alleen maar op witte mannen konden stemmen. Maar er valt steeds meer te kiezen. We kunnen kiezen voor een gemeenteraad met meer diversiteit. En het is niet alleen de taak van mensen die zelf bijdragen aan die diversiteit om voor diverse volksvertegenwoordigers te stemmen.

Moeten we dan uit medelijden kiezen voor vrouwen of mensen met een migranten achtergrond? Net als vorige week is het weer de filosofie van Hannah Arendt die een interessant antwoordt geeft. Arendt vond dat medelijden geen emotie was die in de politiek thuis hoorde. Medelijden zou ervoor zorgen dat we meegesleept worden door de eigen gevoeligheid en zet niet aan tot actie. Bovendien zorgt het ervoor dat we niet willen dat degene in nood zelf al te mondig is. Het lichamelijk lijden van mensen wordt eerder erkent en krijgt meer aandacht dan mensen die bijvoorbeeld lijden onder gebrek aan onderwijs, discriminatie en onderdrukking. (1)
Daar kan ik me in eerste instantie wel wat bij voorstellen. Wanneer ik geld overmaak naar een goed doel tegen hongersnood heb ik het gevoel dat ik meer gedaan heb dan wanneer ik een petitie onderteken van Amnesty International. Maar tegelijkertijd denk ik ook dat het niet voldoende is als we ons alleen maar druk maken over inkomen, zorg en onderdak. (Zie hiervoor mijn weblog van vorige week)

Dat medelijden ontbreekt in de politiek van Arendt betekent niet dat ze voorstander was van een 'ieder voor zich' mentaliteit. Volgens haar komt het aan op het tonen van 'solidariteit'. Door middel van solidaire actie kunnen we met onderdrukten en de uitgebuiten een belangengemeenschap stichten.(2) (Hoewel 'uitgebuiten' en 'onderdrukten' in het geval van de Gemeente Veenendaal behoorlijk overdreven is)
Solidariteit is niet alleen een kwestie van gevoel, maar ook van verstand, en is daardoor in staat tot de lotsverbetering van velen.
Solidariteit is ook één van de drie pijlers van de SP. Opvallend is dat Arendt solidariteit in verband brengt met menselijke waardigheid, een van de andere SP-pijlers, wanneer ze zegt: “Het gemeenschappelijke belang ligt in de (…) menselijke waardigheid.” (3)

In het vorige weblog heb ik geschreven over het gemeenschappelijke belang dat werd/wordt vertegenwoordigd in de politiek, in het publieke domein. Tevens was verschijnen in het publieke domein, daar ruimte innemen en politiek voeren, iets dat ons menselijk maakt(e). Maar dat publieke domein was lange tijd ook enkel en alleen toegankelijk voor mannen. Alleen mannen waren mensen met menselijke waardigheid. Nu zijn ook vrouwen en mensen met een migratieachtergrond onderdeel van het publieke domein. We kennen hen menselijke waardigheid en gelijkwaardigheid toe. Maar de ruimte die ze hebben is nog relatief klein als je bedenkt dat zij bij elkaar meer dan de helft van de bevolking vormen. Er is solidariteit nodig om gelijkwaardigheid en menselijke waardigheid te bestendigen en vorm te geven.

Het gemeenschappelijke belang of het algemeen belang, de politiek, gaat over wat we met elkaar gemeen hebben. Dat is niet onze lijfelijke behoefte (eten, onderdak, zorg, inkomen) maar onze menselijke waardigheid, die we juist waar kunnen maken door deel te nemen aan de politiek. Ons politieke systeem van vertegenwoordiging maakt dat we niet allemaal letterlijk deel kunnen nemen aan alle politieke besluitvorming. Bovendien is het algemeen belang niet hetzelfde als de belangen van alle mensen bij elkaar opgeteld. Maar het is eveneens niet hetzelfde als het belang van de dominante groep. De verschillende situaties waarin verschillende mensen terecht komen zouden aan bod moeten komen in de politiek. Die situaties moeten zichtbaar en herkenbaar worden door de mensen die ze representeren. Aanwezigheid van diverse mensen zorgt ervoor dat we diverse situaties waar mensen in terecht kunnen komen mee kunnen nemen in dat wat we als ‘algemeen’ beschouwen.

Arendt meende dat het lijkt of mensen die niet deelnemen aan het publieke domein niet bestaan. (zie mijn weblog van vorige week) Ik denk dat we in dit geval kunnen zeggen dat het lijkt of mensen die niet vertegenwoordigd worden ook niet bestaan. Het is volgens mij als een toneelstuk; we kunnen niet met zijn allen tegelijk op het podium staan, we kunnen alleen stemmen voor de acteurs die een rol gaan vertolken. De rest van ons heeft een taak achter de coulissen. Waar we op zijn minst voor moeten zorgen is dat iedereen een bijdrage kan leveren aan het stuk. Laten we zorgen dat er niemand is die alleen maar een toeschouwer in de donkere zaal kan zijn.

Stemmen op een vrouw (of iemand anders die de diversiteit in de gemeenteraad vergroot) is een kwestie van solidariteit, niet omdat je mee lijdt, niet omdat je zelf een vrouw bent, maar omdat je staat voor een gelijkwaardige vertegenwoordiging, voor menselijke waardigheid, voor een representatie van de hele Veenendaalse bevolking.

Daar kunnen we met zijn allen voor kiezen. Het zijn er niet heel veel, maar er staan vrouwen op de lijsten (bijvoorbeeld Enna van Duinen, de nr. 3 op de lijst van de SP). Laten we daarvoor kiezen! Dan laten we meteen ook merken dat we over vier jaar nog meer vrouwen (met migranten achtergrond) op verkiesbare plekken willen!

Barbara Passchier staat op plaats 12 van de kandidatenlijst van de SP.
Maak HIER nader kennis met haar.

Noten

1. 'Hannah Arendt, politiek denker', Dirk De Schutter en Remi Peters
2. Idem
3. Idem