Veenendaal

Als kind heb ik een blauwe maandag op judo gezeten. En daar construeerde ik een verklaring voor het fenomeen Zwarte Piet. (Let wel; ik was een jaar of 7, 8.)

Je begint je opleiding in Spanje als stout kind dat is meegenomen (dat deed Sinterklaas toen nog). Daar begon je als Witte Piet, waarna je bevorderde tot Gele Piet, Oranje Piet, etc., tot je volleerd was en je Zwarte kleur had verdiend - en je goed genoeg was om mee te gaan op de jaarlijkse reis naar Nederland.

Maar er zijn meer verklaringen voor de Zwarte Kleur in omloop:

• Zwarte Piet is zwart, omdat hij zo heet (aldus historicus Mark Rutte),
• Zwarte Piet is een hedendaagse variant op de Berserkers van de heidense god Wodan,
• Zwarte Piet verwijst naar het verhaal (waarover ik overigens geen bronnen heb kunnen vinden) van het Ethiopische jongetje Piter - dat door Sinterklaas uit de handen van slavenhandelaren is gered,
• Zwarte Piet is eigenlijk Basilio - die Sinterklaas redde uit de handen van piraten,
• Zwarte Pieten zijn racistische kwajongens, die Sinterklaas in een grote inktpot heeft gegooid om hen een koekje van eigen deeg te geven,
• Zwarte Piet is een creatie van Jan Schenkman, die hem modelleerde naar kindslaven,

Maar de meest courante verklaring omtrent Zwarte Piet is, dat hij zijn zwarte kleur dankt aan zijn ritjes door de schoorsteen.
Over deze inkleuring van het fenomeen bestaat over het algemeen consensus; al wordt er wel eens cynisch gezegd dat deze verklaring niets meer is dan een politiek-correcte schaamlap. Hoe dan ook, de 'schoorsteenverklaring' is toch wel zo'n beetje onderdeel geworden van de Sint-en-Piet-mythos.

Tot op zekere hoogte is dit aannemelijk. In de negentiende eeuw werkten veel kinderen als schoorsteenveger. Het roet van de schoorsteen bedekte na een werkdag iedere vierkante milimeter van hun lichaam, waardoor zij (net als mijnwerkers, overigens) helemaal zwart werden. Dus in die zin is het een prima verklaring voor Zwarte Piet, die ook veel met schoorsteenroet in aanraking komt.

Cynici zetten wel vraagtekens bij dit verhaal. Zouden Zwarte Piet's, Surinaamse accent, gouden oorringen en rode lippen dan ook van de schoorsteen komen; vragen zij zich af.
Tsja, dat Surinaamse accent: ik heb nog nooit een Zwarte Piet met een Surinaams accent horen spreken. En als die gouden ringen (inmiddels allang geen standaard-accessoire van Zwarte Piet meer) en felrode lippen moeten aantonen dat Zwarte Piet wel degelijk een negroïde persoon verbeeld, is snijdt dat geen hout. Tenminste, geen van mijn donkere vrienden en kennissen is geboren met felrode lippen en oorringen...

En dan is er nog het kleren-argument. Als Zwarte Piet zwart is vanwege de schoorsteen, waarom blijven z'n kleren dan schoon?
Tsja... wat heb je daarop te zeggen?

Anders dan:
Een 1734-jarige in Spanje woonachtige Turkse bisschop met een fortuin van Bill-Gates-achtige proporties komt ieder jaar, in de smerigste tijd van de herfst, naar Nederland in een stoomboot.
Eenmaal hier aangekomen vult hij zijn tijd met het geven van cadeaus, in ruil voor een in een schoen gedeponeerde wortel die bij de centrale verwarming staat. Om die cadeaus te verspreiden rijdt hij op een wit paard over de daken. Zijn compagnon dringt de huizen binnen door de schoorstenen om hier de wortels in te ruilen voor de cadeaus...
... en het enige waar een punt van gemaakt wordt, is dat de kleren van voornoemde compagnon niet vies worden van de schoorsteen?

Als je om wat voor reden dan ook moeite hebt met Zwarte Piet is dat helemaal prima. Als je de schoorsteenverklaring niet omarmt - ook prima. Maar het is vreemd om de hele Sintmythe klakkeloos te omarmen, behalve de schone kleren van Zwarte Piet.

Wat dat betreft heb ik meer respect voor Prem, die het hele sprookje terzijde schuift, dan voor de selectief verontwaardigden.
Alleen Prem brengt zijn standpunt wel op een hele onsportieve, onaangename manier...