Veenendaal

Over haar zorgen om de transgenderwet

Beste Marieke,

Nog nooit eerder heb ik de behoefte gevoeld om me te mengen in de correspondentie tussen twee mensen die ik nog nooit ontmoet heb. Maar aangezien jij jouw brief aan D66-kamerlid Lisa van Ginneken niet in een enveloppe met postzegel naar haar toe hebt gestuurd, maar geplaatst hebt als opiniestuk op een openbaar toegankelijke website, Vrij Links, ga ik er vanuit dat deze discussie free for all is.

Jij maakt je zorgen. Zorgen over de nieuwe Transgenderwet. Zorgen dat mannen zich als vrouw kunnen registreren als zij zich als vrouw identificeren. Zorgen over wat dit met name inhoudt voor de kleedkamers.
Ik denk dat de gevolgen te overzien zullen zijn. Uit jouw zelf aangedragen voorbeeld blijkt immers dat de rechter trans personen nu al in het gelijk stelt als zij bezwaar maken wanneer sportscholen hen weren uit de kleedkamer van hun gender. Ergo; er zal op dat vlak niet zo heel veel veranderen als deze Transgenderwet wordt aangenomen.

Natuurlijk neemt dit jouw zorgen niet weg. En maakt het niet dat jij het minder bezwaarlijk vindt dat iemand met mannelijke geslachtskenmerken zich in een dameskleedruimte bevindt. Veel vrouwen zouden zich daar ongemakkelijk bij voelen. Dat is niet onbegrijpelijk.
Ik, als man zijnde, zou me op mijn beurt ongemakkelijk voelen als een vrouw werd gedwongen om met mij een kleedkamer te delen. Of ze nu trans is of niet, en ongeacht hoe ver ze in transitie is.

Het is vooral het misbruik van de wet, dat jou zorgen baart. Bedoel je dat mannen zich bij de Gemeentelijke Basis Administratie als (trans) vrouw gaan laten registreren om de dameskleedkamers binnen te komen? Dat lijkt me een erg omslachtige methode om te kunnen gluren c.q. te exhibitioneren, en ik betwijfel of dit veel zal voorkomen.
Bovendien is het niet fair om trans vrouwen de schuld te geven van het (potentiële) gedrag van derden.
En ook dit misbruik zal net zo goed als nu te ondervangen zijn. Want of je je nu in de "verkeerde" of de "juiste" kleedkamer bevindt: op het moment dat je ongewenst gedrag vertoont, kun je worden verwijderd. Dat gebeurt gelukkig nu al, en zal niet anders zijn met de Transgenderwet.

Je wilt een clausule in de Transgenderwet die moet borgen dat mensen met een penis buiten de dameskleedkamer blijven. Echter creëer je met zo'n clausule een nieuw probleem. Als je trans vrouwen die (nog) niet volledig in transitie zijn geweest verplicht om zich in de herenkleedkamer om te kleden, betekent dat ook automatisch dat niet-volledig getransitioneerde trans mannen in zich de dameskleedkamer zouden moeten omkleden. En ik denk niet dat dames zich gemakkelijker voelen met een man zonder penis in hun kleedkamer, dan met een dame met penis. Corrigeer me alsjeblieft als ik het mis heb.

Het ongemakkelijke gevoel zal hoe dan ook blijven.
Overigens geeft Van Ginneken aan dat zij - net als ik, overigens - echt wel begrip heeft voor dat ongemak. "Maar dat is geen situatie die je moet oplossen door van een hele groep in de samenleving fundamentele rechten af te pakken," zegt ze. Waarop jij stelt dat dit niet aan de orde is, want: "Er bestáát helemaal geen recht voor mensen met 'nog mannelijke geslachtsdelen' om vrouwenkleedkamers in te lopen," zeg je. Maar dat is niet juist! Uit het voorbeeld, dat je nota bene zelf hebt aangedragen, blijkt dat trans vrouwen net zoveel recht hebben zich in de dameskleedkamer te bevinden als niet-trans vrouwen. De door jou voorgestelde clausule neemt dus wel degelijk rechten van trans vrouwen af.

In alle eerlijkheid zie ik twee oplossingsmogelijkheden voor het kleedkamerprobleem, maar beiden hebben nadelen:

1. We stappen af van het hele idee van groepskleedkamers. Maar dit vergt grote verbouwingen van sportscholen, verenigingsgebouwen, etc. Zo'n verbouwing alleen al brengt enorme kosten met zich mee - en het vergt meer oppervlakte. Die zal moeten worden bijgekocht, of moeten worden afgesnoept van de vloerruimte die voor de sportbeoefening bestemd wordt. De vraag is of sportscholen en -verenigingen dit kunnen opbrengen.
2. We stappen af van de seksescheiding bij kleedkamers. Gewoon: iedereen in dezelfde kleedkamer. Geen gezeur...
   ... behalve dan dat dit precies is wat je niet wilt. Jij wilt immers dat mensen zonder penis geen mensen met penis tegenkomen in de kleedkamer. Dus dit is eigenlijk helemaal geen oplossing.

Ik denk dat het onmogelijk is om een oplossing te vinden die recht doet aan iedereen, en de gevoelens die hierbij komen kijken. Maar terecht nodig je Van Ginneken uit om vrouwen- en trans rechten hoog te houden. Bij de wortel. En die wortel lijkt me een goed uitgangspunt.
Waarom stelt de rechter trans vrouwen in het gelijk, als zij gebruik willen maken van de dameskleedkamer? Om één hele simpele reden: trans vrouwen zijn vrouwen. En ja, die kunnen er anders uit zien dan andere vrouwen. Net als dat trans mannen er anders uit kunnen zien dan andere mannen. En ik begrijp best dat dit even wennen is. Dat was (en is) het voor mij ook.
Trans vrouwen erkennen als vrouwen, en trans mannen erkennen als mannen - dát is de eerste stap om uit deze impasse te komen. Dat is wellicht niet het antwoord waarop jij hoopte. Het is niet de clausule die jij voorstelde. En misschien is het een stap waarvoor je nog niet klaar bent. Hoewel ik dat erg jammer zou vinden, zal ik niet doen alsof ik het niet begrijp. Een paradigma-shift is nou eenmaal niet iets wat van de ene op de andere dag plaatsvindt.

"Waarom opper je geen maatregelen tegen daders," vraag je aan Van Ginneken. En terecht: tegen daders van (seksueel) geweld moet worden opgetreden. Maar dat hoort wat mij betreft niet in de nieuwe Transgenderwet thuis, maar gewoon in het strafrecht.
Het is ook geen kwestie van of/of. Je kunt best stevig optreden tegen geweld, en ondertussen de dameskleedkamers toegankelijk houden voor alle dames.
Ik hoop dat je daartoe bereid zult zijn. Want samen staan we altijd sterker, voor ieders mensenrechten.

Met vriendelijke groet,

Jan Breur

Deze brief is een reactie op:

• 'Lisa van Ginneken, borg óók vrouwenrechten in de nieuwe Transgenderwet'
  Open brief van Marieke Hoogwout aan Lisa van Ginneken (vrij-links.nl)

Zie ook:

• Harry Potter en de Transfobe Toverwereld
  Door Jan Breur
• J.K. Rowling en de Orde van de Terfs
  Door Kevyn Levie
• Alle vrouwen hebben recht op veiligheid
  Door Sander Heithuis en Brand Berghouwer
• Haatzaaiende opiniestukken...
  Door Sander Heithuis
• LHBTI+
• Veenendaal-Verklaring