Veenendaal

Ideologie en Praktijk

Ja, maar dat op zichzelf wel juiste voorstel vraagt net als andere punten om een nadere uiteenzetting over de manier waarop zo'n gemeenschappelijke regeling dan zal werken.
Adeimantos

Sokrates wordt zelden onderbroken wanneer hij zijn visie op de ideale staat ontvouwt. Deels is dat omdat zijn verhaal logisch in elkaar steekt ~ maar waar dat niet zo is, laat zijn gezelschap het maar wat vaak na om in te grijpen.
Natuurlijk hoef je dat niet te verwachten van Thrasymachos; die is simpelweg niet uit het juiste intellectuele hout gesneden. Ook Glaukon laat het afweten. Die wil zo graag dat zijn vraagstuk wordt opgelost, dat hij geneigd is elk woord van Sokrates te slikken als zoete koek.
De enkele keer dat er een kritische noot wordt geplaatst bij Sokrates' uiteenzetting, is het vooral Glaukon's broer, Adeimantos, die hem plaatst.

Ik ben benieuwd wat hij zou zeggen, als we hem nu aan het woord zouden laten.

Foto: Baukje Hiemstra

Ik wilde dat ik niet in Veenendaal woonde,
dan ging ik erheen met vakantie.

De Ideale Politicus

Wij moeten dus de mensen selecteren van wie we de indruk hebben gekregen dat zij zich hun hele leven volledig hebben ingezet voor wat ze als het belang van de gemeenschap beschouwen en die tot geen enkele prijs bereid zijn iets te doen wat tegen dat belang indruist.
Sokrates

Ja, dat zijn de geschikte mensen.
Glaukon (?)

Dat de markt om regels en een moraal vraagt, en deze niet van zichzelf biedt, werpt een nieuwe vraag op. Wie moet er nu de regels opstellen?
De door Ayn Rand (1905-1982) bezongen Atlassen vallen sowieso af: zij vertegenwoordigen immers de markt, en de markt is ongeschikt om de regels te bepalen. Zo ook haar bovenmensen. Wie dan wel?
Om die vraag te beantwoorden laat Plato zijn leermeester de samenleving verder ontleden.

De Ideale Markt

Wanneer dus verschillende mensen elkaars steun inroepen, de één voor dit, de ander voor dat, en wanneer zich ten gevolge van die behoeften een groot aantal mensen op één plaats verzamelt om met elkaar samen te werken en elkaar te helpen - het is aan dat samenwonen dat we de naam maatschappij hebben gegeven.
Sokrates

In zijn reactie op het pleidooi tegen de moraal, tuigt Sokrates een maatschappij van begin af aan op. De mens heeft voedsel, kleding en onderdak nodig; een samenleving bestaat dus minimaal uit een boer, een kleermaker en een huizenbouwer ~ eventueel aangevuld met een schoenmaker of een andere handwerker.
Sokrates' gezelschap kan niet anders dan dit beamen. Ook moeten ze beamen dat deze samenleving beter af is wanneer elk van hen zich kan richten op een specifieke taak, dan wanneer ieder lid afzonderlijk en enkel ten bate van zichzelf zorg draagt voor zijn huis, voedsel, kleren, schoenen, en wat er nog meer nodig is.