Veenendaal

"Een goed Christen is per definitie socialist" is een behoorlijk boude uitspraak van Huub Oosterhuis, maar hij snijdt wel hout. Christendom en socialisme zijn niet één op één aan elkaar verbonden, maar de tijd dat religie opium van het volk was ligt ver achter ons. Er is niet veel verbeelding voor nodig om Jezus van Nazareth te beschouwen als een 'socialist avant la lettre'.

De belangrijkste overeenkomst tussen Jezus en de socialisten is het oog voor de zwakken in de samenleving. Jezus trok hun lot aan, zoals socialisten dat in de eeuwen na hem deden. Volgens de Bijbel voedde Jezus de armen en genas Hij de zieken. Deze betrokkenheid is tekenend voor socialisten. Waar ook ter wereld zetten zij zich in om de zwakken te ondersteunen en vooruit te helpen in het leven.

Het ondersteunen van de zwakken werd door Jezus als een goddelijke taak beschouwd. Door de armen te dienen, dient men God. In Mattheüs 25, vers 40 wordt dit duidelijk gemaakt:
"Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor mij gedaan."

Ook de afkeer van het grootkapitaal is iets wat Jezus met socialisten deelt. Dit blijkt uit de enige scène in de Bijbel dat Hij zijn zelfbeheersing verliest. (Mat. 21: 12,13) "Jezus ging de tempel binnen, hij joeg iedereen weg die daar iets kocht of verkocht, gooide de tafels van de geldwisselaars en de stoelen van de duivenverkopers omver en riep hun toe: 'Er staat geschreven: <<Mijn huis moet een huis van gebed zijn>>, maar jullie maken er een rovershol van!'"

Jezus' woede richtte zich op de markt die in de tempel was gesitueerd, maar des te meer ook op de betekenis van dat beeld: het dienen van de Heer hoort niet gepaard te gaan met woekerhandel. De handel is immers gericht op zelfverrijking, en dat staat haaks op gedienstigheid - waar het om draait wanneer je invulling geeft aan je goddelijke taak.

Die goddelijke taak beperkt zich niet tot gebed en tempel(kerk)bezoek. Eerder in deze uiteenzetting toonde ik al aan dat solidariteit of naastenliefde hier ook toe behoorde. Het dienen van de zwakkeren IS het dienen van God.

Het is dan aannemelijk dat Jezus, zou hij in deze tijd hebben geleefd, geen voorstander zou zijn van marktwerking in de zorg. Bij de ontferming over de naaste hoort immers gedienstigheid bovenaan te staan, niet financieel gewin. Dat laatste hoort zelfs helemaal niet bij je op te komen: hoe kun je aan winst denken als je naaste je nodig heeft?
Het feit dat Jezus, die altijd zo vreedzaam is, zijn zelfbeheersing verloor bij het zien van handelaren in de tempel, geeft aan hoe kwaadaardig het is om te woekeren op God's terrein.

Socialisten zijn ook afkerig tegen de marktwerking in de zorg. Het winstoogmerk leidt af van wat werkelijk telt: de ondersteuning van degenen die het nodig hebben. Als hun belangen worden verdrongen door het belang van het geld is er iets grondig mis. Zijn wij niet op aarde om elkaar te helpen?

De overeenkomsten tussen Jezus van Nazareth en de latere aanhangers van het socialisme zijn er te over. Of een goed Christen dan per definitie socialist is, of een goed socialist per definitie een Christen; dat gaat wellicht te ver. Maar een oprecht Christen zal in ieder geval vaker dan hij denkt een socialistisch standpunt innemen. En vice versa.